Vrijwilligers van gesloten Mariakerk zien elkaar nog iedere week: 'Om elkaar moed in te spreken'

Maar liefst acht vrijwilligers zijn in een vergaderruimte van de Mariakerk in Valkenswaard bijeen en kijken maar wát graag terug in de tijd. Hoe het was toen de kerk nog gewoon open was. De toekomst voor het samenkomen van de dames en heren is ongewis.

Bij de zij-ingang van de kerk zit Jos Sweens in zijn auto te wachten tot de kerkdeur wordt geopend. Even later komt Piet Klomp met scootmobiel aangereden en al snel verschijnt Peter Verbeek met enkele sleutels. Het drietal stapt de kerk binnen. Het is schemerig in de kerk, die al jaren niet meer in gebruik is. Het grote glas-in-loodraam achterin laat licht binnen. Intussen vertelt Piet dat zijn broer Gerard pater was en als pastoor in Oirschot werd benoemd. “Hij was de eerste en de enige van deze parochie die in deze Mariakerk zijn eerste mis deed. Hij werd in 1960 priester gewijd.” In een vergaderruimte zijn al meer vrijwilligers aanwezig: Theo Daams, Gerry Daams, Peter van den Berg, en Piet Verdijk. Lizette Gerrits komt uit een keukentje en brengt koffie. In het vertrek liggen allerlei spullen als boeken, foto’s, lijstjes enz. enz. Het is duidelijk: hier is lang niet geruimd.

In de royale vergaderruimte is het behaaglijk warm. “Waar is Jos?” “In de kast van de sacristie. Hij komt zó hier”, klinkt het meteen. De hamvraag van deze ochtend is heel simpel: Waarom komen jullie hier elke maandagochtend nog samen? Gerry steekt van wal en zegt: “Nu komen we bij elkaar voor de gezelligheid. Maar we zijn oorspronkelijk van de tuingroep, het siercomité, van de drukkerij of van de technische dienst.” Ook al is de kerk buiten gebruik, er blijken nog allerlei werkzaamheden te gebeuren. Vooral ook omdat in de kerk een dagelijks toeggankelijke Mariakapel is. Zo gaat de technische dienst vandaag aan de slag om de kerststal op te zetten in de kapel. De tuingroep is tot twee jaar geleden nog actief om de tuin te onderhouden.

Drukkerij

Steeds vaker komt het begrip drukkerij op tafel. Al gauw blijkt dat in een naastgelegen ruimte voldoende apparatuur staat om boekjes in elkaar te zetten. In een andere ruimte staan papiersnijders, liggen verschillende soorten papier en gereedschap dat nodig is. Op een plank ligt zelfs een postcodeboek. “De drukkerij is zelfs na de sluiting nog lang doorgegaan. Officieel is deze nu drie jaar dicht”, zo weten de aanwezigen te vertellen. “Wij drukten vroeger het parochieblad ‘de Beiaardier’. Daar staat het laatste exemplaar”, zegt Peter van den Berg en pakt het blad uit een kast. Het is een dubbelgevouwen A3-boekje. “Het laatste nummer is van 7 mei 2018”, aldus Peter, maar vult aan dat de drukkerij toen niet helemaal is opgehouden. Ook verenigingen en groepen konden aankloppen voor drukwerk, nu nóg.

Jos denkt dat de drukkerij begon met een stencilmachine die Louis van Doorn hier neerzette voor zijn eigen bedrijf en voor de parochie, in 1982. Ook de namen van Serafinus Hoevenaars, Piet Ribbens en Jan Verhappen worden in dit verband genoemd. Piet Verdijk is de eerstverantwoordelijke voor het drukwerk wat nu nog gemaakt wordt en weet nog dat toen al tegen kostprijs werd gedrukt voor vrijwel het hele dekenaat. Jos pakt een krantenknipsel van de muur uit 2007 over een kwart-eeuw drukkerij.

Tussendoor zegt Gerry, enigszins emotioneel, dat deze morgen bij haar thuis een zakje met kaarsen onder de poort geschoven is. “Van een parochiaan die hier elke dag een kaarsje op komt steken. Ze houdt zelfs bij of er nog genoeg kaarsen zijn om de kleintjes aan te steken en ze vond op haar zolder nog enkele kaarsen voor de kapel. Dat is de betrokkenheid. Dat doet me wat.” De kapel wordt dertien jaar geleden in de kerk gerealiseerd, afgescheiden met een hek. De toegangsdeur blijkt volgens de aanwezigen oorspronkelijk te zijn bedoeld als toegangsdeur naar een toren, maar die is nimmer gerealiseerd.

Naast enkele klusjes wordt de kapel dagelijks geopend en gesloten, wordt er schoongemaakt en worden de kaarsen aangevuld. Andere namen worden genoemd van vrijwilligers als Henk Gerrits en zijn vrouw, Henk van Kruijsdijk, Jan Dillen, Carel v,d, Braak en Albert Theunissen. “Het was hier eigenlijk een sociale werkplaats van dames en heren uit de wijk”, volgens Gerry. Ze herinnert zich de tijd dat er nog een huishoudster op de pastorie was. “Vaak zorgde Trees voor wat lekkers als we klaar waren. Het was zo druk met vrijwilligers, dat we hutje mutje in de serre zaten.”

Betrokkenheid

Dan neemt Peter het woord en memoreert dat de parochie twee jaar zonder pastoor zat. “In 1998-1999. Ik was nauw betrokken bij de diensten.” Peter assisteert als er een priester is, leidt de communievoorbereiding en het vormsel, doet schoolbezoeken en verzamelt mensen die een rol kunnen spelen in de kerk. Peter en Jos maken deel uit van het toenmalige kerkbestuur en tonen alle jaren een grote betrokkenheid bij de vrijwilligers. “Zij wisten wat er leefde”, hoor je van verschillende kanten. Het is duidelijk dat het gonsde van activiteiten in de Mariaparochie. Niet voor niets dat ze na de kerksluiting maandelijks bijeen wilden blijven komen, maar dat dat toch wekelijks is geworden.

Om tien uur blijkt er een overleg gepland te zijn met enkele mensen van de Willibrordusparochie over de definitieve toekomst van het kerkgebouw, dat hoog in de voorgevel Dei Genitrici heeft staan: Moeder van God. Op de vraag hoe lang de vrijwilligers zullen blijven komen, klinkt een kordaat antwoord: “Tot ze zullen gaan slopen, blijven we hier.”

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android