Waardevolle documenten van gemeentewapens pronken in B&W-kamer

Eén van de vergaderruimten in het gemeentehuis wordt de B&W-kamer genoemd. In dit vertrek hangen onder andere vier ingelijste gemeentewapens aan de wand. Waarschijnlijk zullen die nauwelijks door de gebruikers van de kamer worden opgemerkt. Valkenswaard24 echter bekijkt nauwkeurig de waardevolle documenten. Over deze wapens is een boek te schrijven.

Allereerst moet je weten dat de meeste gemeenten in ons land een officieel gemeentewapen hebben. Het wordt vastgesteld bij Koninklijk Besluit. De Hoge Raad van Adel is ingesteld in 1814 en adviseert de regering o.a. op het gebied van het vaststellen van gemeentewapens. Momenteel is één van de vijf leden van deze Raad oud-burgemeester mr. H.C.R.M. (Henri) baron de Wijkerslooth de Weerdesteijn, eens werkzaam in Waalre en in Cranendonck. Zoals zo vele gemeenten, dient Valkenswaard aan het begin van de negentiende eeuw (1815) ook een voorstel in voor een wapen, maar vermeldt daarbij geen kleuren en ook geen beschrijving. De Hoge Raad van Adel besluit dan om de rijkskleuren blauw (azuur genaamd) en geel (goud) te gebruiken, die ook in het rijkswapen van ons land gebruikt zijn, en stelt een officiële beschrijving vast.

Op 28-09-1819 besluit de Hoge Raad van Adel om Valkenswaard een wapen te verlenen met daarop afgebeeld de heilige Nicolaas als bisschop, met drie kinderen op een kuip en in zijn rechterhand een kromstaf. Zijn linkerhand strekt hij beschermend uit boven de drie jongelingen. Dat alles in goud. De achtergrond van het gemeentewapen krijgt de kleur azuur.

Vanwege de gemeentelijke herindeling worden op 1 mei 1934 de twee gemeenten Borkel en Schaft en Dommelen opgeheven en toegevoegd aan de gemeente Valkenswaard. Daarbij komen de gemeentewapens van deze twee gemeenten officieel te vervallen en blijft het Valkenswaardse gemeentewapen ongewijzigd in gebruik.

Slechtvalk op een handschoen

In oorlogstijd besluit de waarnemend Secretaris-Generaal van het Departement van Algemene Zaken op 08-07-1942 vanwege die samenvoeging om een nieuw gemeentewapen voor de nieuwe gemeente Valkenswaard te verlenen. Burgemeester Anton Ederveen hierover: “Het was een valk met een helm op. In de Tweede Wereldoorlog is dat wapen door de Duitsers verleend. Maar dat had zo veel weg van een adelaar, dat de gemeente na de oorlog gezegd heeft dit wapen niet langer te willen voeren.” Op het wapen staat een slechtvalk afgebeeld, op een handschoen. Rechts boven in het wapen een posthoorn en links een merlet. Onderin een lelie. Op het wapen staat een kroon van drie bladeren en twee parels.

Er komt na de oorlog inderdaad een nieuw voorstel en men keert terug naar het oorspronkelijke wapen van 1819: Nicolaas met de drie jongelingen op een kuip, in goud, op een achtergrond van azuur.

Bij Koninklijk Besluit van 10-02-1954 wordt het nieuwe wapen bevestigd, zoals dat tot op de dag van vandaag nog gebruikt wordt op het officiële briefpapier, op officiële uniformen, gebouwen enzovoort.

Borkel en Schaft en Dommelen

In de B&W-kamer hangen van links naar rechts het actuele Valkenswaardse gemeentewapen van 1954, het officieel vervallen wapen van Borkel en Schaft, vastgesteld in 1818 (met de ploeg), het vervallen wapen van Dommelen, vastgesteld in 1816 (met Sint-Martinus) en tenslotte de ingelijste oorkonde van de eerste wapen-verlening van 1819. Deze drie wapens zijn ook terug te vinden in de chique ambtsketen van de burgemeester. Het tijdelijke gemeentewapen met de valk ontbreekt in deze galerie.

Tenslotte wordt bij raadsbesluit van 23-04-1959 de gemeentelijke rechthoekige vlag vastgesteld in de kleuren blauw (bovenste baan) en geel (onderste baan).

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android