Feestelijke avond voor nabestaanden: 'Voor sommigen voelt bevrijding als dag van gisteren'
In het programmaboekje van het Corso & Cultuur Festival 2024 staat bij 16 september: 'Besloten diner Engelse genodigden'. Het blijkt een bijeenkomst met wisselende gevoelens van blijheid, droefenis en dankbaarheid bij de Britse nabestaanden. Valkenswaard24 was erbij aanwezig.
Bij de toegang naar de foyer van De Hofnar staat een balie met daarop gehaakte herdenkingsklaprozen, poppies. “Er zijn veel Engelsen en Ieren, zegt Theo van de Loo, bestuurslid van de Stichting Erfgoed 40-45 Valkenswaard Waalre. De foyer is gevuld met nabestaanden van militairen die in 1944 in en rondom Valkenswaard zijn gesneuveld en waarvan zich een militair graf op de Britse begraafplaats bevindt. Gasten lopen door elkaar, want er is hen een buffet aangeboden.
Op het podium speelt de Falcon Town Jazz Band en ernaast staat het vaandel van Market Garden en Valkenswaard. Op ieder tafeltje staat de foto van een gesneuvelde soldaat en aan die tafel zijn de bijbehorende nabestaanden gegroepeerd. Op elke hoek van het theaterrestaurant staan vlaggetjes van Engeland, Nederland en van de Stichting. Er hangt een ontspannen sfeer, er wordt gelachen en je hoort dat de aanwezigen ontzettend dankbaar zijn dat ze deze dagen te gast mogen zijn op de plek waar hun dierbare zijn leven heeft gegeven voor onze vrijheid. Verschillende gasten waren hier vijf jaar geleden ook al en andere onderhouden al jaren contacten met het dorp.
Hartverwarmend
Een jongeman uit Belfast, Patrick Quigley, is één van de 121 gasten en pakt even de foto van zijn familielid Private William Christopher GIBSON. Vanwege zijn herkomst is hij moeilijk te verstaan, al doet hij zijn uiterste best. Raimondo Bogaars wordt opgeroepen om enkele verlate hoge militairen van de Irish Guards te ontvangen. Sommige van hen zijn in uniform. ’n Enkele gast in de zaal loopt met een stok of gebruikt een rollator. Om 20.15 uur vraagt bestuurslid Vera Smiggels aandacht voor burgemeester Anton Ederveen. Hij heet iedereen welkom en staat stil bij een moment van reflectie op tachtig jaar geleden. “Het is hartverwarmend om u en ook een afvaardiging van de huidige Irish Guards te mogen ontmoeten. Tachtig jaar is lang”, zegt hij, “maar voor sommigen voelt het als gisteren.” Hij onderstreept de dankbaarheid richting de bevrijders en vraagt zich hardop af hoe het zou zijn geweest als de bevrijders er niet geweest waren. Met de woorden “Dank voor de vrijheid die jullie familieleden hier brachten.” besluit hij zijn speech.
Tweede spreekster is één van de nabestaanden, mevrouw Alisson Bushnell, vanwege haar oom Korporaal George Henry Carroll van het tweede Devonshire Regiment. Zij gaat in op zijn familiegeschiedenis en de weg die George ging om uiteindelijk samen met zijn broer in 1944 te gaan strijden tegen de bezetter. “We don’t know if he was transferred or was a volonteer, but he was transported by air, was parachuted in to joint the operation.” Hij sneuvelt op 17 september 1944, 27 jaar oud. Broer Patrick sneuvelde al eerder; in Normandië op 5 augustus 1944.
Dan neemt de inhoud van haar speech een wending, want ze vertelt dat George het beroep van zilversmid koos. “We have one item he made: a typically English tea-pot. The hallmarks on the pot show that is was made in London in 1933.” Dan komt haar echtgenoot Paul naar voren en showt de aanwezigen de blinkende theepot die George maakte. Het kleinood wordt door het echtpaar Bushnell overgedragen aan de Stichting, mede als dank voor de jarenlange aandacht die Valkenswaard tot nu toe gaf aan hun familieleden, de helden van toen.
Bercent mon coeur
Burgemeester Marcel Oosterveer van Waalre leest na de aanbieding een gedicht voor over de dag vóór de invasie, wat werd vertaald uit het Frans. “Een herinnering aan heldhaftige opofferingen van uw familieleden, met de bekende zin 'Bercent mon coeur d'une langueur monotone’. De eerste zin luidt volgens de spreker: “When the silence begins in the violence of the autumn sun.” Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden regels uit het gedicht gebruikt om berichten van de Special Operations Executive (SOE) naar het Franse verzet te sturen over het tijdstip van de naderende invasie van Normandië. Na een dankbetuiging aan de moedige bevrijders volgt opnieuw applaus, voor de burgemeester van buurgemeente Waalre.
Tijdens de korte pauze met muziek van de Band vertelt Alisson aan haar tafeltje dat ze veel van de geschiedenis van haar oom heeft teruggevonden op het internet. “Ik merk dat details van het internet anders zijn dan die van de onderzoekers in Valkenswaard.” Daarna pakt ze trots de foto van haar oom voor een persfoto waarvoor ook haar man erbij komt staan. Zij spreekt nogmaals haar dankbaarheid uit naar Valkenswaard. Op de vraag wat het allemaal doet met haar emoties, zegt ze dat ze natuurlijk voor de tweede keer hier is, maar dat het dit jaar wel van een grotere orde is dan voorheen. “En dan dat bloemencorso! It was a highlight for us!”
Herdenkingsmunt
Daarna onthult Raimondo Bogaars dat de Stichting een munt heeft laten slaan voor deze speciale gelegenheid, ontworpen door het jongste bestuurslid Gijs van de Vijfeijke. “We konden jullie niet laten vertrekken zonder een speciaal geschenk van ons en we besloten een militaire traditie voort te zetten door een munt te laten slaan. “It is a challenge-coin: next time when you come, you show the coin. If you cannot show it, you buy a drink.” De eerste munt draagt hij over aan de luitenant-kolonel van het regiment, die ook aanwezig is en die memoreert dat het regiment nog steeds actief is, momenteel in Uganda, Zambia, Kenya en Marokko, onder hun motto van de Irish Guards: Wie zal ons scheiden.
Gijs van de Vijfeijke verklaart daarna de talloze symbolen die aan weerszijden op de munt zijn komen staan. “In de rand staat de tekst ‘Lest we forget’ en de quote ‘For your tomorrow we gave our today’. Hierna krijgt iedere aanwezige de munt aangereikt en vindt een extra vermelding plaats voor de VOS en voor Valkenswaard24 vanwege hun uitvoerige verslaggeving over oorlog en bevrijding in de afgelopen periode. Terwijl de aanwezige verslaggevers ook een penning ontvangen, besluit Vera Smiggels met de woorden “Zij hielpen mee om dit project te realiseren voor de Valkenswaardse gemeenschap en voor toekomstige generaties.”
Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android
