Slechtziende Henk Bartels leert werken met zijn handen: 'Kan nu de hele dag bezig zijn'
Vanwege zijn visuele beperking is voor Henk het klussen vanaf 2015 einde verhaal. Maar door enkele weken te gast te zijn op Vision Het Loo Erf in Apeldoorn, leert hij weer vertrouwen te krijgen in zijn handen. Inmiddels maakt hij de prachtigste dingen met pitriet en hout.
Links op zijn vest draagt Henk (71) een grote button met de tekst Ik Ben Slechtziend. Hij gaat vóór naar de achterkamer, schenkt vervolgens koffie in en presenteert een koekje. Zijn vrouw Ria is even wandelen met de hond. Openhartig vertelt de gastheer geboren te zijn in Venlo en nadien verhuist hij naar Eindhoven, Luyksgestel, Eersel en Veldhoven. In 1982 komt hij naar Valkenswaard vanwege de liefde voor Ria. “Mijn beperking is begonnen in 2015 met een netvliesloslating die ik in eerste instantie niet goed in de gaten had.”
In het ziekenhuis zegt de neuroloog dat Henk gerust op vakantie mag, maar in Spanje lijkt het alsof hij steeds door een visnet zit te kijken. “Eenmaal thuis zie ik door mijn rechteroog alleen nog een paar plukjes haar en verder niks.” Een spoedoperatie volgt om het netvlies vast te zetten en er een luchtbel achter te plaatsen, maar dat blijkt te laat te zijn. Inmiddels is hij zes keer aan het oog geholpen en ziet nu alleen wat verschil in licht en donker. “Maar ik had gelukkig nog een goed linkeroog.”
Vision Het Loo Erf
Tot 2020 gaat het best wel goed, ware het niet dat Henk links plotseling alleen maar flitsen ziet. In het ziekenhuis wordt meteen geopereerd voor hetzelfde euvel als rechts. In plaats van lucht wordt olie toegevoegd om het netvlies langer vast te kunnen laten zitten. Na acht maanden komt het zicht enigszins terug en mag Henk vervolgens ’n jaar weer autorijden. Uiteindelijk doet de olie hem de das om; de kunstlens wordt aangevreten waardoor het zicht erg troebel wordt. “Had ik links toen nog 25% zicht, op dit moment is het nog maar 5%.” Precies een jaar geleden vertoeft Henk in een revalidatiecentrum.
Vier dagen per week is hij dan in Apeldoorn, vlak achter Paleis Het Loo op Het Loo Erf. “Ik volgde daar intern acht maanden intensieve revalidatie, samen met zestig andere slechtzienden en blinden.” Henk leert nieuwe vaardigheden aan op allerlei gebied, zoals handvaardigheid met pitriet of hout, kleien en mozaïeken, sporten, ergotherapie en koken. Ook stoklopen zit in het programma, en afweren bij naderend gevaar. “Het was een fijne tijd, maar soms wel heftig. De therapie was geënt op volledig blind zijn of non-visueel, maar je blijft dat beetje zicht dát je nog hebt, altijd gebruiken”, zo klinkt het.
Als Henk voor het eerst in het handvaardigheidslokaal komt, wil hij graag met hout gaan werken, maar de trainer zegt te beginnen met pitriet om te leren vertrouwen op je handen. “Zodoende ben ik daarmee in contact gekomen en inmiddels aan verslaafd geraakt, denk ik.” Op de salontafel staat een heel leuk mandje met deksel, op een andere tafel staat een dienblaadje met opstaande rand en op een plank pronkt een fraaie poppenwagen. De oud-UWV-inspecteur bij de afdeling Handhaving brengt in Apeldoorn veel tijd door met het pitrieten. Als Ria op bezoek komt in Apeldoorn ziet ze houten speelgoedauto’s staan en zegt: “Dat kun jij óók.”
Henk vraagt of hij in zijn vrije tijd mag pitrieten en de vaste uren alvast met hout mag gaan beginnen. Hij krijgt het groene licht en zegt trots dat hij tot op de dag van vandaag nog steeds voertuigen maakt. “Mijn allereerste heb ik helemaal non-visueel gemaakt!” Dan legt hij uit hoe hij leerde afmeten en zagen. Drie keer per maand volgt Henk nog les in ’t Wilgennest in Veldhoven. Mieke Langenhuizen leert hem daar de fijne kneepjes van het pitrieten.
Van fiets naar tandem
Henk heeft zeer goede vrienden overgehouden aan zijn opleiding in Apeldoorn en ziet een aantal van hen maandelijks nog enkele malen in Utrecht. “Utrecht is met het openbaar vervoer goed te bereiken, en ik krijg goede hulp van NS-Ondersteuning. Je merkt ook dán dat je je vrijheid kwijt bent. Je moet alles vragen, en dat is heel vervelend. Je bent van Jan en alleman afhankelijk.” Het ergste wat hem is overkomen is dat hij zijn kleinkind Beau van 2,5 jaar niet meer echt kan zien. Het volgen van een cursus drummen op een elektrisch drumstel valt in het water, wat opnieuw een teleurstelling voor Henk is. Was voorheen een echte fietser, nu gaat hij samen met zijn vrouw met een tandem.
Dan komt Ria binnen en zet de hond in de bench. Hoe is het voor haar om een partner te hebben die een ernstige beperking heeft? “Het lukt me niet altijd om ermee om te gaan: het is een giga-verandering. Alle dingen die hij niet meer kan, moeten tóch gebeuren.” Ze vindt het erg jammer dat er geen bijeenkomsten zijn voor partners. Voor haar is het een groot gemis dat er vanuit Apeldoorn niks geregeld is voor partners als lotgenoten van slechtzienden en blinden. “Al hadden ze maar één middag georganiseerd over bijvoorbeeld het onderwerp ‘vakantie’.” Ze helpt met liefde en plezier waar nodig, maar het blijkt bepaald niet altijd gemakkelijk om je leven zó in te richten.
Voordat Apeldoorn in beeld komt, zit Henk in principe de hele dag op de bank. Dankzij die revalidatie ontstaan de prachtigste producten, die hij zelfs graag verkoopt aan iedereen die dat wil. “Het zijn de hoofdprijzen niet, hè!” Wil je contact? bartelshenk4@gmail.com.
Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android
