In beeld: Zitbanken maken de geschiedenis van Valkenswaard completer

Eerder publiceerde Valkenswaard24 fototrips over allerlei soorten zitbanken. Deze week ligt de focus hoofdzakelijk op twee typen banken die via de gemeente worden geplaatst in het openbare terrein, als onderdeel van het straatmeubilair.

Het openbare terrein wordt meer en meer voorzien van zitbankjes. Langs de openbare weg, in een park of op een begraafplaats. Ruim tien jaar geleden begint de gemeente met het plaatsen van zitbankjes, op initiatief van gemeenteraadslid Jos Peters (H&G). Hij vertelt: "Destijds werd ik benaderd door een opa en oma die aan het wandelen waren bij de kinderboerderij aan de Bosstraat. Of ik kon regelen dat er een tafel met een bank zou kunnen komen, zodat ze met hun kleinkind konden picknicken. Ik nam contact op met wethouder Theo Geldens om te kijken in hoeverre dit te realiseren was en of er meer banken geplaatst zouden kunnen worden. Die tafel staat er nu, en is één van mijn eerste successen."

Her en der in de gemeente staan al wel enkele zitbanken, zoals bij de Kinderboerderij. Het frame is een ijzeren T-profiel, en de planken zijn van gerecycled materiaal.

Eerste bankje

Op initiatief vanuit de burgemeester heeft het college indertijd besloten tot het gaan plaatsen van bankjes voor 100-jarigen. Raadslid Jos Peters ondersteunde dat nadrukkelijk. “Valkenswaard is de meest-vergrijsde gemeente in de regio. Bovendien willen we ons sterk maken als wandel- en fietsgemeente, en daar horen banken bij.” Dan krijgt de honderdjarige mevrouw J.M.E. Leijten – de Greef op 21 januari 2014 het eerste bankje wat officieel wordt onthuld bij Zorgcentrum De Bogen. Tot op dit moment is het laatste seniorenbankje geplaatst op 8 mei 2024 voor eeuweling mevrouw Kosters.

De burgemeester of de locoburgemeester onthult in de meeste gevallen samen met de feesteling het bankje door de gemeentevlag te verwijderen. In alle gevallen is de familie daarbij aanwezig. Soms zijn er veel ballonnen, soms vuurwerk of er wordt gezongen. Vooraf of achteraf is er vaak koffie met gebak ten huize van de familie of in het verzorgingshuis waar de jubilaris woont.

Op de rugleuning van de bank is steeds een messing koperkleurig bordje aangebracht met de gegevens van de honderdjarige en de tekst Aangeboden door het Gemeentebestuur. Het is jammer dat de bordjes op den duur hun glans verliezen en helemaal zwart worden. Deze bankjes zijn allemaal van het type Vivanti, ergonomisch vormgegeven, met verhoogd zitvlak en armsteunen.

Adopteren

In 2021 stemt de gemeenteraad in met een motie om in de openbare ruimte nog meer bankjes te kunnen plaatsen. ‘De gemeente wil dus het aantal zitbanken sneller uitbreiden, maar het ontbreekt aan voldoende middelen. Daarom wordt particulieren, bedrijven en instellingen de mogelijkheid geboden om een zitbank te adopteren. Degene die de bank adopteert, mag meebeslissen over de locatie en een keuze maken uit het assortiment banken dat de gemeente hanteert. Er komt ook een naamplaatje op de bank als blijvende herinnering’, zo valt te lezen.

Er kan gekozen worden uit Vivanti (1670 euro) of Siësta met kringloop zwarte kunststof planken en betonnen poten (vijfhonderd euro). Tenslotte is er de Picknickset Oslo met kringloop kunststof sand-beige planken (890 euro). Iemand die een bankje wil, kan de voorwaarden raadplegen. Daarin staat onder andere dat de gemeente het bankje bestelt en de aanvrager de leveranciersprijs-betaalt. Plaatsing, onderhoud en beheer gebeurt door de gemeente, die formeel eigenaar wordt. Ook hier geldt dat de locatie en de tekst op het plaatje in overleg gebeurt met de initiatiefnemer.

Een voorbeeld van particulier initiatief is het bankje voor mevrouw Smets-van Heeswijk, (geboren 16-7-1932). Ze vertelt: “Toen ik 90 werd stond in de krant dat de burgemeester vroeg of de mensen bankjes wilden schenken. Er moesten meer bankjes komen in Valkenswaard. Toen zei ik tegen mijn kinderen: dat hij me nou maar mijn bankje geeft, dan heb ik er nog iets aan. Wat moet ik ermee als ik 100 ben? De kinderen zeiden: zou je dat willen? Ik zei: ik wel! Wat moet je ánders vragen.” Als locatie kiest ze voor een plek bij de tabakswinkel tussen haar geboortehuis en waar ze nu woont, allebei aan de Eindhovenseweg. “De kinderen hadden wel gezegd: de burgemeester komt het niet onthullen; daarvoor ben je dan nog te jong. “

Behalve de bankjes voor honderdjarigen zijn over allerlei andere bankjes ook verhalen te vertellen. Langs de Oude Spoorbaan staat een bankje van het Jan Visserfonds, op de Oude Begraafplaats kun je plaatsnemen op het Leo Compenbankje: drager van onderscheidingen vanwege zijn dapperheid tijdens de oorlog. De bank bij Huiskamer ’t Pumpke heeft een schildje met: Een goed gesprek begint met iemand écht zien. Op 14 september 2024 wordt bij de Britse begraafplaats een rustplek gecreëerd, ook bedoeld als plaats van bezinning. Een initiatief van Stichting Erfgoed 40-45, gemeenten Valkenswaard en Waalre

ADA

Het bankje voor de 275-jarige bierbrouwerij is voorzien van twee bierglashouders en de Eerste Valkenswaardse Carnavalsvereniging ADA plaatst bij de Carnavalk een bank. Op het schildje voor de 100-jarige mevrouw School is haar persoonlijke leuze toegevoegd: Het zijn de kleine dingen die het doen.

In tegenstelling tot de meeste bankjes, wordt de gemeente een stenen bankje aangeboden door de 100-jarige fanfare EMOS uit Borkel en Schaft.

Op vraag van Jos Peters over de huidige stand van zaken, meldt de gemeente: in totaal zijn er nu 284 gewone zitbanken, 79 seniorenbanken, 58 picknicksets en 17 speciale banken aanwezig in de gemeente. Sinds 2014 hebben 26 100-jarigen een seniorenbank geschonken gekregen.

Er zijn in totaal 16 banken aangeschaft en laten plaatsen door verschillende organisaties en particulieren. Vervuilde banken worden gereinigd en banken worden indien nodig gerepareerd. Vervangen gebeurt wanneer reparatie duurder is dan vervanging.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android