Jacques van Gerven over nieuwe voorstelling: 'Theaterstuk is geslaagd als er emotie vrijkomt'

Op 6 mei onderstreept Jacques van Gerven in Theater De Hofnar opnieuw de verschrikkingen van de oorlog. Hij verbindt door zijn liedjes, verhalen en beelden het verleden met het heden en laat iedereen zijn eigen conclusies trekken.

Op tafel ligt het boek Die goeie ouwe taal van Yoïn van Spijk. Een mooie klok op de achtergrond tikt de tijd weg. “Die heb ik pás, van ons overleden Tante Annie.” Jacques (72) begint te vertellen: “Ik heb de oorlog zelf niet meegemaakt, maar heb natuurlijk wel heel veel mensen daarover horen praten. Maar dat is natuurlijk wel anders.”

In aanloop naar de theatervoorstelling Onvoltooid Verleden Tijd, die hij zal brengen in Theater De Hofnar op 6 mei, legt Jacques uit dat hem bij de tachtigjarige bevrijding van Valkenswaard vorig jaar werd gevraagd om ‘iets te doen in het theater.’ “Als me zoiets gevraagd wordt, begint het bij mij altijd te kriebelen. Mijn creatieve hoofd staat nooit stil.”

Net als bij de vaak Brabants-humoristische voorstellingen gaat Jack aan het nadenken. Hij komt tot de conclusie zeker geen moraliserend stuk te willen maken. “Dat is niet aan mij.” Dan gaat het gesprek over de dreigingen die op het Europese vasteland plaatsvinden. Voor Jacques heeft dat een rol gespeeld om ja te zeggen tegen het verzoek om een theatervoorstelling te gaan maken. Hij komt tot de conclusie dat hij de mensen wil confronteren met waargebeurde verhalen en daden van gewone mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Nauwkeurig

Hoe komt zo’n voorstelling tot stand? Jac: “Ik heb veel feitenkennis opgezocht. Je kunt tegenwoordig elke bibliotheek digitaal binnenstappen van achter je bureau. Ik ben heel nauwkeurig te werk gegaan om zeker geen fouten te maken. Naast het maken van het verhaal ben ik ook bezig geweest met stilstaande en bewegende beelden om te projecteren. Soms schokkend. Ik heb ervoor gekozen om de boodschap goed over te laten komen. Ik wil de feiten niet romantiseren.”

Jacques wordt instrumentaal begeleid door Louis Baeten, Aloys Wetzer en Paul Brugel. “Ik ben heel blij met mijn muzikanten. Ik zing intense liedjes, soms nieuw, soms bestaand, maar voor de zaal allemaal nieuw. Zo zing ik een vertaald protestlied van Bob Dylan dat hij al zong in de zestiger jaren, tegen de uitvinder van de atoombom. Maar ook een zelfgeschreven liedje over Vera Lynn.” Als de rode draad van het theaterstuk helder is, vinden enkele try-outs plaats in huiselijke kring. “Dan kun je niet ontsnappen; ieder foutje wordt dan gehoord.”

Zodra de presentatie van Onvoltooid Verleden Tijd in het grote theater plaatsvindt, komt bij de theaterman altijd veel adrenaline vrij. “Maar ook veel zin en passie om eraan te beginnen. Ik ben niet zenuwachtig.” Dan vergelijkt hij zijn voorstelling met een muziekstuk. “Het gaat er in eerste instantie niet om om het publiek te pleasen, maar je speelt het ook voor het stuk zelf. Ik hoop op een goede uitvoering. En je doet het ook voor de mensen die in die oorlogsverhalen daadwerkelijk zijn overkomen. Dat staat voor mij centraal.” Jacques wil het publiek zéker niet minimaliseren, mede ook omdat het niet om een commerciële voorstelling gaat. De entreeprijs bedraagt twaalf euro vijftig.

Indrukwekkend

De reacties na de voorstelling zijn overweldigend, zoals: "We waren onder de indruk. Stof tot bezinning. Hoop dat zij dat ook voor groepen jeugd gaan doen. Een zeer indrukwekkende voorstelling. Menig traantje is gelaten. Ook de muziek en zang erbij was zeer passend. Dit is om door te geven aan de jeugd. Het was een zeer indrukwekkende voorstelling. Vooral de verhalen."

"Vond het heel goed gebracht. Wel heel confronterend die oorlogsverhalen maar ze mogen niet worden vergeten! Werkt nog lang door." Jacques: “De reacties zijn confronterend, omdat de mensen zich nauwelijks kunnen verplaatsen in de personages, want er gebeuren zo’n onwezenlijke dingen. En dát wilde ik bereiken.”

Het is de wens van Jacques om de voorstelling ook aan jongeren te presenteren. Maar dat is nog niet van de grond gekomen. “Ikzelf wil niet gaan lobbyen, anders is het net alsof ikzelf voorop wil staan of dat het voor persoonlijk gewin is.” Het mooie van de voorstelling vindt Jacques dat bijna de complete voorstelling in het hele land gegeven kan worden, en overal zal aanslaan. Inmiddels zijn er twee try-outs geweest en twee theatervoorstellingen.

De voorstelling van 6 mei komt tot stand vanwege de enorme vraag die er weer is naar een herhaling van 21 september vorig jaar. “Theaterdirecteur Paul L’Herminez was toen enthousiast en vond dat de mensen, met name jongeren, ook in 2025 het stuk zouden moeten zien.” Het is de speciale wens van Jacques om zo veel mogelijk jongeren naar De Hofnar te krijgen, zonder alle andere geïnteresseerden tekort te doen. “Want helaas wordt mijn voorstelling met de dag actueler en de urgentie per uur hoger.”

Impact

De klok van tante Annie slaat twee keer en Jacques besluit met aan te bieden dat zijn programma ook op allerlei andere plaatsen gebracht kan worden. “Het hoeft heus niet alleen in een theater. In een zaaltje voor honderd mensen kan het ook. De impact van het programma wordt niet kleiner als er minder mensen zitten te kijken. En om de spanning vast te houden is er geen pauze.” Enkele foto’s worden tot slot gemaakt met op de achtergrond de klok en bij vier schilderwerken van Jacques vrouw Frederieke.

Via de website van Theater De Hofnar kunnen toegangskaarten gereserveerd worden voor 6 mei 2025.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android