Bas Leijtens is 12,5 jaar diaken in Valkenswaard: 'Ik houd van het dorpse'

Als pastoraal werker startte Bas Leijtens op 1 mei 2012 in de Nicolaasparochie. Een half jaar later, op 10 november 2012, ontvangt hij de diaken-wijding van de bisschop. Onlangs maakt hij dus 12,5 jaar deel uit van het Willibrordparochie-team Aalst-Valkenswaard-Waalre en deze maand viert hij zijn koperen jubileum als gewijd diaken. Tijd voor een gesprek.

“De koffie staat aan”, zegt de Brabander (48) en onmiddellijk ontspint zich een gesprek over het begrip diaken. “Je hebt een transeunt diaken die vaak ’n half jaar na zijn diakenwijding tot priester wordt gewijd. Ik ben gewijd als permanent diaken. Kort daarna heb ik aangegeven dat ik graag de priesterwijding wil ontvangen.” De bisschop adviseert Bas om eerst de volledige opleiding filosofie en theologie te voltooien. Met de masteropleiding op zak blijft hij verbonden aan de grote Willibrordparochie en blijft Waalre zijn domicilie.

De gastheer brengt koffie en paaseitjes. “Tast toe, ze staan ervoor”, zegt hij en staat stil bij een getrouwd iemand die óók diaken kan worden. “Ik geloof trouwens dat ik één van de weinige ongehuwde diakens van ons bisdom ben!” Eind jaren tachtig worden in het Bossche diocees de eerste diakens gewijd en besluit de bisschop dat het permanente diaken-schap voor leken alleen een parttimebaan mag zijn. Bas is vanaf het allereerste begin fulltime benoemd en ontvangt van de parochie hetzelfde honorarium als de priester. Voor vanmiddag heeft hij een speciaal kruisje op zijn revers gezet; het diakenkruisje. Van meet af aan draagt Bas ook het witte boordje, om te laten zien dat hij er is als geestelijke. “Zo word je ook gemakkelijker aangesproken, is me opgevallen. Dan ontstaan ooit de mooiste gesprekken!” In die contacten kunnen volgens hem vaak vooroordelen over de kerk worden weggenomen en ontstaat meer helderheid en begrip over de kerk en haar geestelijkheid.

Administratieve molen

Zit je nu ongeduldig te wachten op de volgende stap tot priester? Bas: “De weg naar het priesterschap is voor een diaken niet eenvoudig: Rome gaat daar over. De ministeries van het Vaticaan moeten de opleiding goedkeuren en het advies van de bisschop tot zich nemen. Maar de administratieve molen gaat niet snel. Ik kijk erg uit naar het groene licht uit Rome. Vanaf dát moment kun je je volledig inzetten in de Kerk. Niet alleen in de liturgie, maar ook in de ziekenzorg, de biecht en bij meerdere aspecten.” Het is duidelijk dat Bas het fijn zal vinden dat hij zijn opleidingen door het priesterschap kan bekrachtigen in een echte afronding en dat zijn roeping-van-binnenuit nog meer gestalte kan krijgen.

Als je vraagt wat diaken Bas mist omdat hij nog geen priester is gewijd, geeft hij als voorbeeld het bijstaan van een zieke. “Als het levenseinde in zicht komt, of iemand staat voor een ernstige operatie, kan het sacrament van troost en bemoediging -de ziekenzalving- iemand veel rust geven en voelt men zich gesterkt. Door de gesprekken en door te luisteren heb je een vertrouwensband opgebouwd met de persoon, maar dat sacrament toedienen kan ik dan niet en dan moet er dus alsnog een priester komen. Dat heb ik altijd wel gedaan, maar het is erg jammer dat je na soms een jaar iemand bij te staan dit sacrament niet zelf mag toedienen. Datzelfde geldt ook voor het sacrament van boete en verzoening -de biecht-. Wel hebben we allebei, de priester en de diaken, geheimhoudingsplicht in ons dienstwerk.”

Niet alleen, maar samen

In de praktijk blijkt dat veel mensen in de parochie onbekend zijn met de term diaken. Niet verbazend dat Bas regelmatig wordt aangesproken als pastoor of als pastor. Aanvankelijk legt hij uit dat hij geen priester is maar diaken. Na verloop van tijd heeft dat volgens hem tóch geen effect. “What is in a name”, concludeert de jubilaris. Hij onderstreept dat hij in zijn werk niet alleen staat, maar alles samen doet met de pastoor en de kapelaan. “Soms denkt men dat ik de pastoor van Waalre ben, omdat ik hier woon, maar ik ben één van de teamleden en woon toevallig hier aan de Markt. Uiteraard heb ik wel een extra betrokkenheid bij het dorp waar ik woon.”

Als Brabander is Bas blij dat hij in het bisdom Den Bosch kan werken. “Ik houd van het dorpse, maar overal zijn mensen, hoor. Ik ben dus aangesteld voor de gehele Willibrordparochie. Als eerst-aanspreekbare moet je wel het gezicht van de lokale plaats zijn, vind ik.” Over de parochianen zegt Bas dat het gewoon goei mensen zijn, zonder trammelant; geen haantjesgedrag. Het zijn welwillende mensen die tot veel bereid zijn als je dat vraagt. Dat is heel mooi.”

Natuurlijk zijn er de afgelopen jaren sombere momenten geweest, zoals uitvaarten van mensen die suïcide gepleegd hebben, en uitvaarten van kinderen. Daarentegen kijkt Bas graag uit naar de hoogfeestdagen zoals Pasen en Kerst. “Bovendien is mijn hobby het leuk aankleden van de kerk voor die feesten. Vroeger was ik koster, en misschien is dit wel wat beroepsdeformatie.” Hij lacht en schenkt nog eens koffie in.

Saamhorigheid

Bas benadrukt dat je zelf wel moet beleven wat je viert. “Dat is ook een opdracht die je met je wijding meekrijgt: beleef ook zelf wat je de mensen voorhoudt.” Na nog uitleg gekregen te hebben over de verschillende soorten en kleuren bonnetten, al of niet met een pluis er bovenop, komt een einde aan de ontmoeting met de diaken-jubilaris, met zijn wens dat de saamhorigheid binnen de Willibrordparochie mag groeien. “En dat de locaties ook locaties mogen zijn waar mensen naar toe kunnen komen om het geloof te vieren, te delen, en waar de gemeenschapszin-vorming plaatsvindt.”

De feestmis van 11.00 uur en aansluitend de receptie zijn gepland op zondag 29 juni, op zijn verjaardag.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android