Op dit moment ondersteunen enkele vrijwilligers van Cordaad Welzijn met praktische en emotionele hulp aan bewoners van Valkenswaard en Waalre die in een laatste levensfase verkeren. Ook is er aandacht voor de naasten. Maar er is meer vraag dan dat er vrijwilligers zijn.
In één van de spreekkamers van Cordaad Welzijn zitten sociaal werker Patricia Kohlen en vrijwilliger Astrid Lenders. Beiden zijn ze nauw betrokken bij de Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) en willen meer aandacht voor deze gratis dienst die wordt aangeboden. Patricia: “De huisartsen en de zorg zijn allemaal geïnformeerd over de VPTZ, en je ziet nú al dat via een huisarts aanvragen binnenkomen.” Tijdens het interview komen twee aspecten vooral aan de orde: wat houdt dit vrijwilligerswerk in en wat wordt er van de kandidaat verwacht.
Al gauw blijkt dat het niet om medische zorg gaat en niet om huishoudelijke zorg. Patricia: “De vrijwilliger gaat naar de mensen toe om daar ter plekke te ondersteunen met wat nodig is. We noemen het aanwezigheidszorg. Als er een boterham gesmeerd moet worden, zal de vrijwilliger dat zeker doen, maar we gaan niet poetsen, wassen en strijken. Je bent puur gesprekspartner voor degene die het nodig heeft.” Ze geeft als voorbeelden dat je komt om koffie te drinken, foto’s te kijken, een rondje te wandelen met iemand, een spelletje te doen, mee tv te kijken, de krant mee te lezen of een puzzel te maken.”
Astrid: “Het kan natuurlijk zijn dat de terminale cliënt slaapt; dan kan de mantelzorger eventueel even naar de weekmarkt, naar een cursus, naar de kapper, bij iemand op bezoek of misschien even slapen.” De cliënt vindt het vaak plezierig dat er een extra iemand is, en afhankelijk van de wensen kan soms ook een wandelingetje gemaakt worden, vaak met een rolstoel, met de cliënt zelf.” De aanvraag staat centraal in het traject. Patricia doet de intakegesprekken en is als coördinator de eerste contactpersoon.
Tijdens de aanvraag is alles bespreekbaar. Welke dagdelen gewenst zijn en waar behoefte aan is. “Ik kijk vervolgens wat de vrijwilligers kunnen, dus welk aanbod ik heb voor de aanvrager. Daarbij geldt dat we werken met één dagdeel per dag voor één vrijwilliger. Wil iemand een hele dag ondersteuning, dat kán, maar dan komt er ’s middags een collega, indien die beschikbaar is. Want ’n hele dag voor één vrijwilliger is te veel.” De vrijwilligers kunnen ingezet worden tussen 07.00 u en 23.00 u. “Astrid: “Nachtzorg valt onder de medische hulpverlening en hoort bijvoorbeeld thuis bij ZuidZorg.” Vaak hebben mensen waar de vrijwilligers komen al een terminale indicatie en hebben dan ook al nachtzorg. Maar ook zónder indicatie zet Cordaad Welzijn zich graag in voor ondersteuning.
Het is voor Cordaad Welzijn echter géén voorwaarde om een indicatie te hebben. Als een aanvraag binnenkomt, en de intake heeft plaatsgehad, wil Cordaad Welzijn graag de familie ontlasten in de zorgen die ze heeft. “Natuurlijk geeft de cliënt ook akkoord dat onze vrijwilliger komt”, zo klinkt het. Volgens Patricia duurt de laatste levensfase soms heel lang en wordt het voor de familie steeds moeilijker om de mantelzorger te ondersteunen. “Dan kunnen wij daar waar nodig is een rol spelen, een stukje comfort bieden, maar daarvoor zoeken we méér vrijwilligers dan we tot nu toe hebben.”
Gesprekken kunnen over koetjes en kalfjes gaan, maar de ervaring leert dat vaak ook diepzinnigere levensvragen aan de orde komen. “Soms kan iemand die komt te overlijden zijn verhaal of zijn angsten beter kwijt bij iemand die vreemd is en op grotere afstand staat”, zegt Astrid. “De vrijwilliger is als het ware een neutraal iemand, die enkele uren later tóch weer vertrekt.” Hiervoor moet de vrijwilliger in staat zijn om goed te kunnen luisteren, niet bang zijn om over de dood te praten en een stukje inlevingsvermogen hebben. Sociale vaardigheden worden hierbij uiteraard verwacht. “Iedere vrijwilliger krijgt een intakegesprek met mij en daarin komt aan de orde wat de vrijwilliger in huis heeft en dan komt vanzelf het gevoel naar boven of iemand dit werk kan doen, of niet”, zegt Patricia. “Als je twijfelt, is het altijd goed om het gesprek met mij aan te gaan. Dan wordt het veel duidelijker of je kunt starten, of misschien nog even niet.”
Vrijwilligers worden gratis cursussen aangeboden rondom het omgaan met Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg en vanuit de coördinator is er altijd contact mogelijk vóór, tijdens en na de inzet.
Als mensen die in de situatie zitten waarbij sterven dichterbij komt, vragen hebben, kunnen ze te allen tijde bellen voor informatie. Maar ook als iemand denkt: dat lijkt me mooi werk om te doen, is bellen het snelste middel. Ook als mantelzorgers betrokken zijn bij iemand in de laatste levensfase zijn ze welkom om contact te zoeken met Cordaad Welzijn. Telefoon coördinator Patricia Kohlen van Cordaad Welzijn: 06-57189466.
Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android