Oorlogsdocumenten over gedwongen arbeid in Valkenswaardse sigarenmakerij duiken op

Nu Nederland 75 jaar geleden is bevrijd, is dat voor velen aanleiding om oorlogsdocumenten en voorwerpen in de openbaarheid te brengen die al lange tijd opgeborgen liggen in een doos, envelop of kistje. Zo laat de familie Schrijvers aan Valkenswaard24 een krantartenikel zien over de Arbeitseinsatz van Valkenswaardse sigarenmakers, waaronder hun vader, tijdens de Tweede Wereldoorlog.

In de krant van 1994 staat in de serie De route naar de vrijheid een uitgebreid verhaal over Valkenswaardse mannen die veelal verplicht moesten gaan werken in de wapenindustrie in Oberndorf am Neckar. “Dit artikel hebben we lange tijd bewaard en is de moeite waard om te lezen”, aldus Wilma en Huub Schrijvers. Jammer genoeg weten ze nauwelijks iets over de oorlogsperiode van vader Janus (Adrianus Josephus Schrijvers, Westerhoven 1918). Zoon Leo: “Mijn vader praatte daar niet over. Ons is verteld dat hij samen met zwager Jack Brom vlak voor het uitbreken van de oorlog naar Duinkerken vluchtte. Daar werden ze allebei krijgsgevangen gemaakt en te werk gesteld in Oberndorf. ”

Het krantenartikel laat ook een groepsfoto zien met ongeveer honderd Valkenswaardse mannen die na een kerstverlof in 1942 weer klaar zijn voor vertrek naar Duitsland. Janus staat er ook bij, samen met zijn zwager, bovenop een trap. Ook op tafel bij Huub en Wilma liggen de distributiekaarten van Janus en van zijn vrouw Huberta Cornelia Kuipers (Waalre, 1921). Daarop zijn aantekeningen gemaakt over uitgereikte schoenen, fietsbanden, vlees en andere bonkaarten. Een groepsfoto van enkele poserende soldaten, waaronder Adrianus, geven samen met het gemeentelijk en het kerkelijk trouwboekje (respectievelijk 29 mei en 10 augustus 1948) een bescheiden beeld van A.J. Schrijvers.

Indrukwekkend
Omdat in Duitsland steeds meer arbeiders nodig waren, werden in bezet gebied meer en meer mensen gedwongen om in de Duitse (wapen-)industrie te gaan werken. In juni 1942 staat men ook aan de Hofnarfabrieken om mensen aan te wijzen. De verslaggever van de krant interviewt de heer Braken, die ook deel uitmaakte van de groep die naar Oberndorf werd gestuurd. Een indrukwekkend verhaal komt je onder ogen bij het lezen van zijn relaas. Maar er zijn meer onderzoeken gedaan, die een nauwkeurig beeld geven van het reilen en zeilen van de Valkenswaardse mannen in de Duitse Mauser-wapenfabrieken van Oberndorf.

Hoe het Janus Schrijvers verder is vergaan tijdens de Oberndorf-periode, is helaas nog onbekend. Drie jaar na de oorlog trouwde hij met Huberta, van beroep borduurster. In het goed bewaarde trouwboekje staat vermeld dat hij in 1982 in Eindhoven overleed. Meer informatie over zijn oorlogsperiode is uiteraard te allen tijde welkom. Bij Wilma en Huub in de Heistraat worden de papieren herinneringen weer zorgvuldig opgeborgen.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android