Lichtornamenten in Valkenswaard markeren bevrijdingsroute van 1944

De Lichtjesroute kan dan wel typisch bij Eindhoven horen, sinds jaar en dag worden ook in Valkenswaard in september schitterende versieringen aangebracht als hommage aan de bevrijders. Vrijwilligers zetten zich steeds weer in om de feestverlichting klaar te maken en op te hangen. Enkele gesprekken en een bezoek aan de werkplaats van de stichting Valkenswaardse VrijheidsRoute (VVR) openen je ogen.

Percy Jansen vertelt in de koffiekamer op het Warandeterrein over het werk rondom de lichtjesroute van Valkenswaard. Op tafel liggen allerlei bouwmaterialen, foto’s van wulpse dames hangen aan de muur en onder de tafel ligt een hondje. “Hans Edelbroek had ik ook uitgenodigd voor dit gesprek, maar hij is verhinderd. Hans was zelfs aanwezig bij de eerste bijeenkomst in ’t Pumpke, waar mannen als Bert Visser, Bert van Eindhoven, Wil van Hoek en Jan Braken het initiatief namen voor een lichtjesroute in Valkenswaard”, zo begint hij zijn verhaal. “Kort daarna reed een clubje wekelijks ’s avonds naar Eindhoven om daar als hobby te gaan werken aan ornamenten. Op een gegeven moment is besloten om in Valkenswaard een werkplaats te openen. Bert Visser van de gemeente was voorzitter van de nieuwe Valkenswaardse groep VVR.”

Hell’s Highway
Doelstelling van de nieuwe groep wordt het verlichten van de Luikerweg. Jansen: “Die weg werd de ‘Hell’s Highway’ genoemd, een gevaarlijke route van de bevrijders in 1944. Bij het pannenkoekenhuis kwam het eerste lichtornament en dan meerdere kunstwerken richting Valkenswaard. Mensen zouden zo gelokt moeten worden naar het dorp. De versieringen zouden moeten aansluiten richting Waalre en Eindhoven.” Er komt bij de Warande een pand van de gemeente als onderkomen voor de hobbyisten en hun materiaal. Percy wordt in 1998 lid van de club en vermoedt dat het 1990 is als voor het eerst de Valkenswaardse lantaarnpalen worden versierd.

Ontwerpen van Hertog Jan College
Guus Das is de officiële ontwerper en hij maakt enkele ontwerpen. “De lampen moeten allemaal naar beneden hangen of horizontaal, anders loopt er het regenwater in. Stangen moeten gebogen kunnen worden en pijpen moeten aan elkaar gelast kunnen worden om er een degelijk ornament van te maken”, legt Guus uit. In 1998 worden leerlingen van het Hertog Jan College uitgenodigd om ook enkele ontwerpen te maken voor de lichtornamenten. Volgens Percy zijn er toen drie ontwerpen uitgekomen: spelend kind, kip uit het ei en de spelende dolfijnen. Eerder zijn al gemaakt: de nar, valk, vlinder, vredesduif, klaproos en de vlag. Op alle gebieden probeert de werkgroep aan de veiligheidseisen te voldoen, al lijkt volgens Percy hun werklokaal van nu wel houtje-touwtje.

Terugblik met weemoed
Dit jaar hangen er twintig ornamenten. “De laatste jaren worden er dat steeds minder, want het wordt steeds moeilijker om mensen te vinden. Er lopen hier wel verschillende mensen rond, maar we delen dit onderkomen ook met corsobuurtschap Kompas om zo de kosten te drukken.”

Met enige weemoed blikt Percy terug op de periode dat alles nog in eigen beheer kon gebeuren. “We hadden in die tijd 43 ornamenten hangen. De één regelde een vrachtwagentje en de ander een hoogwerker. Een week van tevoren werden de lampen gecontroleerd, met tien á vijftien man werd de vrachtwagen geladen, je reed naar het startpunt toe en begon met ophangen en aansluiten. Nu zijn we afhankelijk van de hoogwerker uit Eindhoven en worden op één avond alle ornamenten opgehangen. Ook de vergunningen liggen ingewikkelder dan voorheen.” Een groot Brabants bouwbedrijf moet voortaan de elektra komen repareren.

Ook de nieuwe lantaarnpalen werken niet echt mee aan het succes. “Aluminium palen kunnen niet zo veel gewicht dragen en er moeten speciale beugels gemaakt worden. Elke ornamentpaal heeft een aparte zekering en stopcontact. Ook de nieuwe gebogen straatlampen zijn niet geschikt voor de ornamenten. En hoe zal het gaan als de Markt helemaal op de schop gaat?”

Meehelpen
Wil je de Valkenswaardse VrijheidsRoute een warm hart toedragen door mee te werken? Je bent van harte welkom op dinsdagavond op de Warande. Je houdt een bijzondere traditie mee in stand.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android