Geschiedenis van Schepenhuis: Nieuwe plannen voor een oud gebouw

Het oude raadhuis van Budel, het Schepenhuis, is met zijn rijke historie een van de meest karakteristieke gebouwen van Budel. In vier afleveringen behandelen we de hoofdlijnen uit de historie van dit markante gebouw. Dit is het derde deel: het raadhuis van Budel van 1773 tot 1967.

Via Heemkundekring De Baronie van Cranendonck

Het in 1773 in gebruik genomen raadhuis van Budel deed dienst tot 1967, toen het nieuwe gemeentehuis aan het Capucijnerplein in gebruik werd genomen. Bijna twee eeuwen was het dus in gebruik als huisvesting van bestuur en ambtenaren van het dorp, vanaf 1811 de gemeente Budel. Aanvankelijk fungeerde de benedenverdieping ook nog als overdekte marktplaats en stalling van de dorpsbrandspuit en waren op de eerste verdieping gevangenhokken en een ‘gijzelkamer’ te vinden. De bijl die bij de restauratie van het gebouw werd gevonden verwees misschien wel naar de vroegere gerechtelijke functie van deze plaats.

Aanpassingen
In de loop van de jaren werd het gebouw telkens aan de wensen van de tijd en het groeien van het gemeentelijk apparaat aangepast. Regelmatig was er verbetering aan het gebouw nodig, totdat in 1871 een grote opknapbeurt onontkoombaar was. Vermoedelijk is toen het uiterlijk iets veranderd. Het gehele gebouw werd bezet met een pleisterlaag met versieringsvlakken aan de hoeken en rond de ingangspartij. De trap aan de voorzijde werd afgebroken en vervangen door een balkon, gedragen door twee figuren. En boven op de voorgevel werd een timpaan, een driehoekig vlak, met daarop het wapen van de gemeente Budel, geplaatst.

Het raadhuis barst uit zijn voegen
Zo ging het gebouw de twintigste eeuw in en werd het steeds krapper door het uitdijende ambtelijke apparaat. In de jaren zestig van de twintigste eeuw waren op de benedenverdieping gevestigd: de afdelingen Algemene Zaken en Bevolking, het archief en een klein keukentje. Op de bovenverdieping de kamers van de burgemeester, de gemeentesecretaris, de afdeling Financiën en de raadzaal. De afdeling Openbare Werken was al elders, in het statige oude politiebureau aan de Nieuwstraat, later in een pand aan de Markt ondergebracht. Veel oudere Budelnaren zullen herinneringen hebben aan het raadhuis in deze periode.

Een nieuwe locatie
Al na de oorlog waren er plannen voor nieuwbouw. Hiervoor werd de bekende BosscheSchoolarchitect Jan de Jong aangetrokken. Hij ontwikkelde een eerste plan voor een nieuw gemeentehuis aan de overzijde van de Markt, ter plaatse van het huidige pand van Foto Rooijmans. Maar uiteindelijk werd besloten een geheel nieuwe plaats te creëren. Hiervoor werd de zuidelijke straatwand van de Markt ter plaatse van het voormalige ‘Patershuis’ doorgebroken. Daardoor ontstond het naar de vroegere paters genoemde Capucijnerplein. Aan het einde van die nieuwe straat en het plein verrees tussen 1953 en 1966 het nieuwe gemeentehuis van Budel. Vanaf 1967 kwam daardoor het oude raadhuis leeg te staan. Over de restauratie en functie vanaf die tijd gaat de volgende, tevens laatste, aflevering.

Wil je ook de andere afleveringen lezen? Klik dan hieronder op deel 1 en/of 2:
- Deel 1: Geschiedenis van Schepenhuis: niet eerste gebouw op deze plaats
- Deel 2: In 1764 ontstonden eerste plannen voor nieuwe Schepenhuis

Download de gratis app van Cranendonck24 en mis niets → Apple | Android