Luister
muziek
20 januari 2021 - 06:01
Deel dit artikel:

Dries de Haan zijn wieg staat in Fryslân en legt verschillen met Valkenswaard bloot

De artikelenserie ‘mijn wieg staat in’ geeft aanleiding om op bezoek te gaan bij Dries de Haan (69), in het centrum, op drie minuten lopen van de Markt en de Statie. Zijn wieg staat dan wel niet in het buitenland, maar wel in Idskenhuizen, in de provincie Friesland. Deze week deel 1, waarin Dries vertelt over de verschillen tussen Brabân en Fryslân.

valkenswaard24
  / Dries de Haan en Evert Meijs
  • Beeld - Dries de Haan en Evert Meijs
Advertentie

Op de kast een ouderwetse pendule, erfstuk van pake (opa) Andries Hoekstra en beppe (oma) Geeske. Op een kapstokje allerlei grappige hoofddeksels. De gastheer presenteert een kopje thee en barst los met zijn verhaal. Hij wordt in 1951 geboren als tweede zoon in een boerengezin en groeit op tussen de koeien en kieviten. Warmste herinnering: een pasgeboren kalfje dat aan je hand sabbelt. Heit (vader) Pier heeft een grote voorliefde voor het specifieke zwartbonte Friese koeienras en alle kalfjes worden dan ook geschetst en geregistreerd in het FRS (Fries Rundvee Stamboek). De geur van jarre (gier) en dong (mest) is natuurlijk van alle dag. Maar het grote verschil met Brabân en zijn stankoverlast van kippen, varkens en fretten is dat Fryslân dichter bij de zee ligt en dus vaak meer wind heeft en tevens dat de provincie door zijn vele meren een stuk dunner bevolkt is.

Dries de emigrant
Dries kan goed leren en mag in 1969 econometrie gaan studeren aan de Rijksuniversiteit in Groningen. Dat is alvast een eerste emigratie want voor elke rechtgeaarde Fries is alles buiten de provincie buitenland. Na de studie vervult hij zijn dienstplicht in Den Haag en daarna - in 1979 - kan hij aan de slag bij de AMRO-bank in Amsterdam of bij Philips in Eindhoven. Hij kiest voor Eindhoven vanuit een zekere nieuwsgierigheid naar het onbekende, beneden de grote rivieren. Na een intermezzo van acht maanden in Londen settelt hij zich eind 1994 in Valkenswaard. Volgens Dries net ver genoeg van Eindhoven om nog een eigen karakter te hebben.

Smam en spap of us heit en us mem
Andere talen en dialecten zijn voor Dries een genot voor het oor. Op de boerderij en in het dorp wordt uitsluitend Fries gesproken (hoewel er wel in het ABN gebeden en gedankt wordt).
In het begin heeft hij grote moeite met smam en spap maar dat gaat rap over. En inmiddels gebruikt hij zelf, als dat past, ook graag uitdrukkingen als ‘En gij geleuft da’ en ‘Ge wit ooit nooit nie’. En donderdags zet hij zich als pensionado graag op een terras op de Markt om te kijken en te luisteren naar schoon volk, of het nou Brabanders, Belsen of andere kostgangers zijn.
Toch een puntje van aandacht: als je Leeuwarden zegt, moet je de klemtoon op de eerste lettergreep leggen, en niet op de tweede. 90 procent van het volk van hier doet dat verkeerd.
Dries luistert ook graag naar de Vlaamse radiozender Klara, en naar Michel Wuyts en José de Cauwer op de Vlaamse tv voor het wielrennen. De zachte G die soms zelfs bijna een H wordt, de andere woorden en uitdrukkingen en de minder grote betweterigheid bevallen hem prima.

Ja en amen zeggen of scherpslijpen en afscheuren
Amateurwaarnemer Dries zegt dat de hiërarchische structuur van een kerk grote invloed heeft op de inborst van de beminde gelovigen. Bij de katholieken (in Fryslân trouwens altijd de roomsen genoemd) gaat het van boven naar beneden en zegt het gewone volk ja en amen en bij de protestanten gaat het net andersom en wordt er niets voor zoete koek aangenomen. Anderzijds lijkt het er wel op dat het volk van beneden de rivieren na het ja en amen zeggen veelal toch zijn eigen plan trekt. Vlamingen noemen zichzelf ook wel plantrekkers, op zoek naar het eigen achterdeurtje, zeker als het om het omzeilen van overheidsmaatregelen gaat.
Bijzonder voorval: in het midden van de jaren zestig moet pake Fokke de Haan noodgedwongen zijn huurboerderij in Koufurderrige verlaten. In zijn plaats komt de Brabantse boer Oerlemans.
Over het missen van de mis hoeven Oerlemans en zijn gezin zich geen zorgen te maken want in het nabijgelegen Woudsend (nog altijd minder dan 1500 inwoners) staat naast een Nederlands Hervormde, een Gereformeerde en een Doopsgezinde kerk ook een Roomse kerk.

Vluchtelingenwerk
Inwijkeling Dries sluit zich in 2015 aan bij Vluchtelingenwerk Nederland op de Valkenierstraat. Momenteel begeleidt hij nog drie vaste klanten. Het gaat om een man uit Sierra Leone, een groot Eritrees gezin (samen met Manon Smolders) en een Eritrese vrouw. Zij kunnen normaliter op bijna elk uur van de dag bij hem aankloppen, ook letterlijk. En zo gebeurt het soms dat de Eritrese vader op een zaterdagmiddag om vier uur in paniek aanbelt vanwege een verwonding aan zijn oog.
Dries wil hier nog wel kwijt dat ‘we’ op lange termijn een groot probleem hebben als we er niet in slagen om de vluchtelingen die hier mogen blijven, hun eigen broek op te laten houden.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android

Deel dit artikel:
Advertentie



Ga terug
Advertentie
Advertentie