Chef-monteur Daan Baeten vertelt over zijn tijd in de sigarenfabriek

De sigarenindustrie neemt in de plaatselijke geschiedenis een belangrijke plaats in. Valkenswaard24 interviewt personen die nog in de Valkenswaardse sigarenfabrieken gewerkt hebben. De ‘oral history’ vindt plaats nu de laatste werknemers nog in leven zijn. Deze week is vooral chef-monteur Daan Baeten aan het woord.

Aan het Hagelkruis in Bergeijk woont Daan Baeten (71). De vensterbank van de kamer is gevuld met talrijke tabakspotten in soorten en maten. In de serre staat een grote sigarenmachine. De vrouw van Daan, Lies, brengt koffie met koek. Al snel blijkt dat Daan van 1969 tot 2004 werkt in de Willem II-sigarenfabriek van Valkenswaard. “Mijn derde baan na de LTS was bij de Willem II. Eerst als machine-monteur, daarna als afdelingsmonteur, om na onderchef uiteindelijk chef-monteur te worden”, aldus Daan, die als technische man aanvankelijk geen verstand heeft van sigaren maken.

Willem II en Lareka
Als chef krijgt Daan van leidinggevende Jan van de Kruis een eigen afdeling toegewezen. “We bouwden bijvoorbeeld een bobineermachine, waarbij dekblad op een rol vitrage werd aangebracht. Bosjes werden hiermee automatisch opgedekt door het dekblad wat van de rol af kwam.” Volgens Daan worden deze machines ook uitgevoerd naar Indonesië. Het technisch bedrijf van Willem II draait in die periode al een beetje los van Willem II. Henk Somers is directeur van Lareka, een technisch bedrijf in Valkenswaard dat gespecialiseerd is in het maken van machines voor de tabaksindustrie.

De naam Lareka is volgens Somers de samenvoeging van La Paz, Rens en Kalb. “Het duo Van Rens en Kalb was samen met La Paz-sigaren de drijvende kracht achter een geleidelijke verzelfstandiging van de technische dienst. In 1989 werd een separate vennootschap opgericht (nog in Willem-II tijd) en in 1992 verhuisden we naar een eigen gebouw aan Kennedylaan en werd de naam ook Lareka. Vanaf toen zijn we ook gaan zoeken naar klanten buiten de tabaksindustrie. Langzaam gingen we van revisie naar zelf nieuwe machines ontwikkelen.” Daan Baeten: “Omdat de sigarenindustrie terugliep, werd voor de technische mensen dus ander werk gezocht. Zo kwam EGS-drukkerijmachines met opdrachten voor ons, Van der Sluis, handelaar in sigarenmachines kwam binnen en ook de door brand verwoeste machines van Brabantia werden door ons opnieuw gemaakt.”

In 2015 stopt Lareka helemaal in de tabaksindustrie en wordt het bedrijf wereldmarktleider op verpakkingsmachines. Ruim de helft van de chocolade tabletten die bij Albert Heijn in het schap liggen komt van machines waaraan Lareka gewerkt heeft. Somers: “98 procent van onze omzet is export. In de eerste weken van dit jaar schreven we ondanks corona al orders uit voor China, USA, Frankrijk, België en Ierland. In de klantenkring zitten ook bijzondere chocolatiers zoals de kleinkinderen van Paul Bocuse, de grootste driesterrenkok ever.”

Kerstpakketgeld voor vestiging Indonesië
Lies vult af en toe het verhaal van Daan aan. “We werkten vóór de afsplitsing van Willem II ook voor Knorr-soepfabrieken, Philips en Mars. We deden nog steeds reparatiewerk in de fabriek, maar het werd steeds minder en minder.” Daan vertelt verder: “Toen we nog bij Willem II – machines werkten, hebben we de kosten van een kerstpakket enkele malen voor Indonesië afgestaan. Dat geld werd dan bijeengebracht om te gebruiken voor de infrastructuur van bijvoorbeeld de plaats Pandaan op Java.” Lies: “Iedereen deed mee om zijn kerstpakket af te staan, zodat vanuit Willem II ook aan ziekenhuizen en scholen geld kon worden besteed.” Daan geniet van zijn werk bij de Willem II om ervoor te zorgen dat iedereen de volgende ochtend weer meteen aan het werk kan. “Met wederzijds goedvinden werden meer en meer monteurs ontslagen vanwege afnemende productie. Ook ik kwam aan de beurt. Als jongste en duurste moest ik afscheid nemen en kwam met mijn 55 jaar thuis.”

Museum
Na verloop van tijd begint Daan als conservator in het Valkerij en Sigarenmuseum van Valkenswaard en geeft informatieavonden over het vak, samen met sigarenmaker Toon Compen. Na vijf jaar keert hij het museum de rug toe en zet een eigen sigarenmuseum op, aanvankelijk in het Eicha-museum te Bergeijk, maar inmiddels overgebracht naar de garage van zijn eigen woning aan het Hagelkruis. Natuurlijk volgt een wandeling door het fraaie museum, waarbij aan het begin een metalen plaquette hangt met de tekst ‘NV Willem ll Sigarenfabrieken v/h H. Kersten & Co’. Enthousiast vertelt de gastheer over een poster van Sigarenfabriek Slotzanger, over droogkasten en bolknakken en showt een nietmachine om kistjes te monteren en een kerfmachine uit 1770 om pijp- en pruimtabak te snijden. In een royale kist wordt een reusachtige sigaar bewaard uit 1850. Misschien dat bij Erik Hartjes, van wie in deel 6 een foto werd gepubliceerd, het water uit de mond loopt bij zo’n formaat sigaar! Ook een popmachine uit Valkenswaard siert het museum. Daan komt niet uitverteld als het authentieke tabakswinkeltje in beeld komt. “Origineel van begin 1898 met een kassa uit 1908.” Dan steekt de conservator een fraai tijdschrift toe, ‘Het Omblad’, met interessante informatie over het museum. Na tenslotte in de serre nog een dekmachine te hebben laten draaien uit 1930, eindigt een bezoek aan iemand die in hart en nieren is begaan met de sigaar.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android