Jacques Rietra kan de sluizen van Venbergse Molen weer bedienen

Enkele ambachtslieden hakken bij de Venbergse Molen een uitsparing in een grote hardhouten balk. Eigenaar Jacques Rietra loopt rond met een emmertje zwarte verf. De mannen zijn bezig met het aanbrengen van nieuwe sluisdeuren. Fietsers en wandelaars houden even halt, want een kijkje aan de Molenstraat levert veel informatie op.

Jacques Rietra is vooral bekend van het café-restaurant tegenover de watermolen. Ook dagjesmensen op het beroemde terras weten wie de uitbater van deze horecazaak is. Maar Jacques is méér. Hij is ook de bezielende eigenaar van de molen. In coronatijd heeft hij kans gezien om zijn molen sterk te verbeteren. “De molen is de afgelopen tijd geschilderd. Ik heb getimmerd, het dak vernieuwd, twee keer alles met nieuwe verf gespoten en met de kwast gewerkt. Hij ziet er nu weer onderhouden uit.”

Deze week wordt gewerkt aan de sluizen, die op een bedrijf kant en klaar gemaakt zijn. Alle schoepen van het rad zijn een tijd terug al verwijderd net als de vier oude sluisschuiven, waardoor het water ongeremd kan doorstromen. Het is duidelijk te zien dat het waterpeil daardoor extreem laag is. Jacques: “In 1992 heb ik de sluisschuiven zelf gemaakt. vier stuks: twee brede en twee smalle. Maar eiken is geen goed materiaal voor water, gewoon tropisch hardhout is het beste. De deuren waren 20 cm. dik, door het schuiven zijn ze op de rand inmiddels wat dunner geworden. Nu het terras nog niet open is, heb ik tijd om nieuwe schuiven te plaatsen, samen met een bedrijf uit Almkerk dat hier al eerder werkte met damwanden.”

Stuwrecht
Zelf heeft Jacques het draaiwerk van de sluis al verwijderd. Het bedrijf plaatst eerst twee nieuwe staanders en dan de vier schuiven, zodat de molen weer optimaal kan gaan draaien. Want op de molen zit het zogenaamde stuwrecht, waardoor de molenaar kan bepalen tot hoe hoog hij het water kan opstuwen om een optimale kracht op de schoepen van het waterrad te verkrijgen.

“Het stuwrecht krijgt men nooit van de molen af. Ik bepaal de waterstand van de Dommel. En als Waterschap De Dommel water nodig heeft of graag heeft dat ik het water opstuw, komen ze dat vragen. Voor de goede verstandhouding werk ik graag samen met het Waterschap, want het is wel hun water. Omdat de oude schuiven weg zijn staat het water tijdelijk heel laag: da’s geen gezicht. Er bellen wel eens mensen met de vraag waarom de Venbergen zijn sluizen open heeft staan. Tegenwoordig moet het water toch allemaal worden vastgehouden? Als ik de sluizen open heb staan, is dat niet voor niks. De sluis staat open om te zorgen dat op 1 maart werkmannen kunnen beginnen met de nieuwe sluisdeuren. Het water staat dan maar 40 cm. hoog en kunnen ze met lieslaarzen werken; ze hebben dan geen waterpakken nodig. Dat werkt veel gemakkelijker.”

In de molen zelf liggen de nieuwe schoepen in twee stapels te wachten totdat ze weer op het rad mogen. Ze zijn enkele malen geverfd en het ziet er gelikt uit. Ook de 32 bijbehorende steunen staan genummerd op een rijtje om met bouten te worden bevestigd, zodra de sluisdeuren klaar zijn. Het rad zelf is voor het laatst geverfd in 1976 en krijgt ook nu weer een nieuwe verfbeurt. De schoepen die Jacques in 1997 maakt, zijn van hardhout. Zijn vader weet op dat moment al te vertellen dat ze eigenlijk van zachter hout moeten zijn. “Mocht er puin of hout met de stroom mee komen en onder het waterrad komen, kan er grote schade ontstaan. Bij dennenhouten schoepen gaat hoogstens de schoep zelf stuk en dat is nu gemakkelijk te vervangen”, zo luidt het.

Monumentenzorg
Jacques heeft niet de illusie nog ooit te kunnen malen als kostwinning. “Hobbymalen zou ik wel willen doen,” zegt hij, “maar dan moet je wel aanvoer hebben van graan. Ik kan geen bakkersgraan malen. Je hebt volgens ons vader veevoederstenen en tarwestenen. Tarwestenen hebben een fijner scherpsel. Deze maalstenen zijn grover. Voor een varken maakt het niet uit als het maalgoed wat puntiger is.”

Een trotse Jacques ziet de inspecteur van Monumentenzorg graag langskomen. “Van de 125 minpunten van toen hebben we meer dan 80% opgelost.” De rasechte Valkenswaardenaar heeft zin om nog enkele jaren door te gaan met het terras en het café, en daarnaast dus de zo markante molen te laten draaien. “Ik wil hier niet weg: ik ben hier geboren, mijn vader is hier geboren en mijn opa kocht dit in1918. Dan zit je hier met heel andere gevoelens te leven en te werken dan dat je zoiets van een ander koopt.”

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android