Pieter Swinnen: ‘Ik ben een beetje anders dan de rest’

In zijn leven heeft Pieter Swinnen meermalen de dagbladpers gehaald. Valkenswaard24 spaarde kosten noch moeite om in de afgelopen maanden in vier gesprekken een totaalbeeld van de markante Valkenswaardenaar voor ogen te krijgen. In twee artikelen komt een man naar voren die in zijn leven ups en downs kende, artistiek op hoog niveau actief was en geliefd is onder de bevolking. Dit is het eerste deel.

In zijn appartement aan de Kerverijstraat is alles kleurrijk. De meubels, de schilderijen en zelfs het kladpapier is felgeel. Maar ook Pieter zelf (85) is niet glansloos. Met zijn rode trui en rode bril is hij een bekend gezicht in het dorp. Op tafel kladpapier, enveloppen, foto’s, albums en snoepjes. “De vorige beiaardier van de Nicolaaskerk, Bertus Oomen (1929-2018) was in de vijftiger jaren bij mijn twee ongehuwde dames in de kost”, zo begint de bijzondere ontmoeting. De gastheer is blij dat hij kan vertellen over zijn verleden. Kortgeleden is zijn vrouw Tonnie opgenomen in zorgcentrum De Bogen en zo kan hij zijn intense verdriet even naar achteren schuiven.

Als hij terugkijkt op zijn leven, zegt hij: “Ik ben in elk opzicht een beetje anders dan de rest. Ik doe alles anders en dat valt op bij de mensen.” Vader Swinnen heeft een klein schildersbedrijfje terwijl moeder een kleine drogisterij heeft aan de Dommelseweg. In 1961 trouwt Pieter met Tonnie, na haar bij danszaal Lavrijssen te hebben leren kennen met de schilderachtige achternaam Van Gogh. “Daar werd ik nou stil van. Je moet niet vergeten dat ik al vanaf mijn vijftiende alles verzamelde over schilder Vincent van Gogh; krantenartikelen, boeken en ansichtkaarten. Ik zei tegen Tonnie: ‘ik voeg jou toe aan mijn collectie!’ En vier jaar later trouwden we. We hebben het dus al zestig jaar samen uitgehouden.”
Tonnie werkt op dat moment in Aalst op het kantoor van textielfabriek en wasserette Hezemans. Pieter: “Al gauw kreeg ik belangstelling voor het schildersbedrijf van mijn vader en voor de drogisterij van mijn moeder. Ik werd huisschilder en stelde voor dat Tonnie de drogistencursus ging volgen. Ik kreeg het klaar dat ze kon komen werken bij Martin, de grootste drogisterij in Eindhoven. Ze behaalde haar diploma’s en samen zijn we in de Willibrorduslaan naast bakkerij Peels een eigen drogisterij gestart.”

Tijdschriften, romannekes en Playboy
De drogisterijwinkel van Tonnie en Pieter loopt als een rode draad door de diverse gesprekken. “We hebben 26 jaar boven de winkel gewoond en hadden een supertent. Aanvankelijk met 60 vierkante meter. Ik ging als schilder verder en Tonnie ging de winkel doen. Mijn moeder zei: ‘als je per week 125 gulden omzet draait, dan haal je het’. Maar toen wij opengingen hadden we de eerste dag al een omzet van 125 gulden.”
Inmiddels heeft Pieter enkele schilderknechts en gebruikt hij, zoals hij op de ambachtsschool had geleerd, moderne verven en lakken. Hij leest vakbladen en tijdschriften. “Dat was allemaal in strijd met mijn vader, die aan klassieke verven bleef hangen zoals standgroen. Soms gaf dat onenigheid. Hij muntte overigens uit in het schilderen van hout- en marmerimitatie.” Pieter leest over de Amerikaanse drugstore: de drogisterij die van alles verkoopt, zelfs tijdschriften. In een rek komen de Margriet, Libelle, Bunte, Stern en Paris Match. “Ook puzzelboekjes kocht ik in, romannekes en de Playboy. We verkochten ook verf en bovendien startten we met kunstnijverheidsartikelen zoals soepkoppen, kunstaardewerk, kleurige kruidenrekken, letterbakken, manden en kaarsen.” Een kleurige papegaai spreekt de klanten toe.

Dan doet meer en meer de doe-het-zelf-verfwinkel zijn intrede. Twee schilderknechts sterven op jonge leeftijd en de winkel wordt vergroot naar 100 vierkante meter. Pieter: “Ik was 34 jaar en 20 jaar schilder geweest en zette daar een punt achter. Ik ging vanaf dat moment helemaal voor de winkel.”

Valkenstaete
Pieter vertelt in zijn huidige appartement tussendoor dat hij elke zaterdag cassettebandjes draait met bekende muziek en zet opnieuw de muziek aan. “Ik ging in de winter met mijn schildersknecht vanuit de Willibrorduslaan langs de deur venten van drogisterijartikelen in Dommelen, Westerhoven en Borkel. Het bracht niet veel op, maar we waren bezig.” Tonnie deed de winkel en ik zorgde voor de kunstnijverheid. Intussen klinkt in het appartement het lied Als het klokje van Arnemuiden.

In Valkenstaete komt een nieuw winkelcentrum. Een verf- en behangwinkel die er gevestigd is, wordt in 1978 gehalveerd en Pieter besluit om daar een nieuwe drogisterij te openen in luxe parfumerie en drogisterijartikelen. Tot verbazing van zijn vrouw en dochters, die uiteindelijk akkoord gaan met het idee. “De levering van de leveranciers ging gewoon door, Tonnie bleef zorgen voor de winkel in de Willibrorduslaan. Onze hulp en rechterhand Ger Kievits bleef bij haar en Marga Luijf, die rond 1967 als stagiaire was begonnen, ging met mij mee naar Valkenstaete.” De winkel wordt nostalgisch ingericht. Een ouderwetse koperen bel klingelt zodra de bezoeker door een lichtstraal loopt. Dit is nooit eerder vertoond en is voor de klanten een leuk nieuwtje en zelfs de papegaai uit de Willibrorduslaan probeert de bezoekers op zijn hand te krijgen. Pieter wordt de eerste verkoper van dure merken als Nina Ricci, Cartier, Chanel, Estee Lauder en Christian Dior. Al gauw bestaat het personeel uit vijf vrouwen. “De winkel werd een klein goudmijntje”, aldus Pieter.

Verdriet
Dan vindt een grote ommekeer plaats in het leven van Pieter en zijn familie. Het verdriet is enorm als de 22-jarige dochter Monique in 1985 overlijdt. Tonnie heeft steeds minder ambitie om te werken en de winkel aan de Willibrorduslaan wordt gesloten. Toch neemt ze de draad weer op bij Pieter in Valkenstaete. “Ik lag helemaal overhoop, kon - ondanks mijn grote mond - slecht met het verdriet omgaan en besloot om te gaan kunstschilderen.” Tonnie wil weg uit de woning aan de Willibrorduslaan om te verhuizen naar een rijtjeswoning. “Ik heb daar niks op tegen, maar Pietje Swinnen gaat niet in een rijtjeshuis wonen”, is zijn antwoord. Hij slaat aan het tekenen en ontwerpt een nieuwe woning die door Harrie Cremers wordt geperfectioneerd.
Volgende week deel 2.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android