Het verhaal achter deze Portugese wandtegels in Valkenswaard

Gaat het in deze serie om slechts enkele bijzondere aspecten die bewoners het vermelden waard vinden aan hun woning, mevrouw Luisa Stoop - Cecilio laat behalve aan de buitenkant ook binnenshuis mooie dingen zien. Het draait allemaal om Portugese wandtegels.

Voordat de voordeur opengaat, krijg je ruimschoots de kans om de fraaie tegels te bekijken die aan de straatzijde tegen de gevel zijn aangebracht. Een meterslange strook van drie tegels hoog, tot aan de vensterbank. Het motief doet je denken aan Delfts Blauw, maar dan ook met oranje bloemmotieven. Zes tegels vormen één motief, en er zijn ongeveer zeventien dezelfde motieven naast elkaar. Prachtig om te zien.

Wat hoger tegen de gevel is een rechthoekig wit tegeltableau aangebracht van 35 tegels, met daarop een tafereel, omrand met een mooie sierrand in blauw met centraal allerlei voorstellingen zoals enkele huisjes, ’n hek, bomen, twee vogels, ’n scheepje en een brug met daarop drie personen. Het geheel doet Chinees aan en is prachtig om te zien. Rechtsonder staat vermeld 'Cer. Art. Carcavelos Portugal 1985'.

Eeuwenoud patroon

Dan klinkt achter de voordeur de stem van pincherhondje Malicia en opent Luisa gastvrij de deur. In de keuken, die overladen is met Portugees serviesgoed, vertelt de gastvrouw over de herkomst van de tegelrand, buiten. “Ze zijn eerst geschilderd en daarna gebakken, en speciaal voor mij gemaakt. In de winter springen ze niet kapot omdat de specie een andere samenstelling heeft dan normaal. Dat is het geheim”, zo vertelt ze trots. Volgens haar is het een gangbaar 17^e of 18^e -eeuws patroon en de tegels zijn ongeveer dertig jaar geleden aangebracht. Ook in de keuken, boven het aanrecht, is een soortgelijke band met tegels aangebracht, ook gemaakt door een vriendin.

Het tegeltableau met de afbeeldingen is gemaakt naar aanleiding van een eigen tekening van Luisa, willow-pattern geheten: het wilgenpatroon. “Deze tegels zijn voor mij in een speciaal atelier in Portugal gemaakt en een jongen uit ’s-Hertogenbosch –die in Portugal het vak leerde- heeft ze vakkundig aangebracht. Ze zijn ook bestand tegen zon en regen, mede vanwege een ander soort glazuurlaagje, speciaal voor buitentegels. In Portugal dienen de tegels niet alleen voor versiering, maar ook voor isolatie. En het leuke is, dat het tableau vol zit met symboliek.”

Symboliek

Dan pakt ze uit haar rijke collectie een bord met een soortgelijke beschildering als het buitentafereel. “In de tekening, vol symboliek van het leven, zit alles in: liefde, dood, macht, verlangen, arm en rijk. “Kijk,” zo begint de gastvrouw, ”je ziet een brug en een hek, een rijk en een armoedig gebouw en een wilgenboom. Er is een boot en water. De dualiteit van het leven zit hier in. Binnen, buiten, een brug tussen twee werelden en het verlangen van de mens om het beter te krijgen. De boot symboliseert de dood. De vogels zijn symbool van zielen die opstijgen. De bomen hebben allemaal een betekenis, zoals vruchtbaarheid en schoonheid.” Luisa wijst naar ’n huisje op het sierbord en vertelt verder: “Er was een rijke man die een dochter had. De man had een boekhouder in dienst en de dochter werd verliefd op hem. Dat mocht niet, en de dienstmeid hielp haar om met hem weg te lopen. Die drie staan op de brug, om te kunnen vluchten. Toen vader soldaten stuurde om haar te vangen, zijn ze van de brug gesprongen, en de twee vogels symboliseren hun zielen, die naar het eigen paradijs gaan. Men zegt dat ze met de boot ver weg zijn gegaan.”

In de keuken staat een uitgebreid servies met deze symbolische afbeeldingen, gekocht in Engeland. “Ik kan er een boek over schrijven”, zegt ze trots. Dan laat Luisa op de binnenplaats enkele tegels zien en zegt: “Kijk, deze zijn niet vakkundig aangebracht en zijn helemaal afgebladderd, voornamelijk door de vorst.” Eenmaal weer binnen besluit ze het gesprek met de woorden: De tegels op de voorgevel maken ons huis uniek.” 

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android