Johanne uit Valkenswaard is ernstig slechtziend: 'Er is nog veel aan de weg te timmeren'

Op 15 oktober 2022 is het de internationale dag van de witte stok, waarbij extra wordt stilgestaan bij blinden en slechtzienden in het dagelijkse verkeer. Johanne Schellens uit Valkenswaard kan erover meepraten.

In 1964 werd in Amerika ‘de dag van de witte stok’ (white cane day), in het leven geroepen door een opa en oma, wiens kleinkind omkwam in het verkeer, ondanks zijn geleidestok. Sinds 1970 wordt de dag wereldwijd gevierd op 15 oktober. In navolging van de Week van de Toegankelijkheid besteden we op Valkenswaard24 hier ook aandacht aan met een persoonlijk relaas van Johanne Schellens uit Valkenswaard. Zij is op latere leeftijd ernstig slechtziend geworden en heeft zich onlangs bij het platform gehandicapten in onze gemeente gevoegd.

Johanne vertelt: “Ik ben Johanne Schellens en ben sinds 2011 slechtziend en maak inmiddels gebruik van een witte stok. De overstap naar de witte stok, was een hele hobbel. Aanvankelijk liep ik rond met een opgespelde button met de tekst 'ik ben slechtziend', met de bedoeling dat mensen een beetje rekening met me zouden houden, als ik wat treuzelde bij de kassa of onderweg. Maar alleen de medewerker aan de kassa kon dit waarnemen en kreeg ik van de mensen in de rij achter me opmerkingen zoals “hé, kan het niet een beetje sneller! Ik heb niet de hele dag de tijd.”

Na eindeloze opmerkingen in die stijl ben ik toen op een tip van iemand overgestapt naar een herkenningsstok. Dit is een korte witte stok, die mensen er opmerkzaam op moet maken, dat je visueel beperkt bent. Dat lukte maar deels. Toen ik de bodem vóór me ging aftasten op hoogteverschillen, ging ik krom lopen en kreeg pijn in mijn rug. Op aanraden van Koninklijke Visio, een organisatie die mensen met een oogaandoening begeleidt, ben ik uiteindelijk toch overgestapt op een lange witte taststok. Er zijn stokken met een punt; dan verplaats je je al tikkend van links naar rechts door het verkeer, maar dat kan ook met een balletje aan de stok. Ik koos voor een stok met een wieltje onderaan. Er zijn er zelfs met navigatie! Door mijn stok houden mensen inderdaad wat meer rekening met me. Maar dan zijn er ook nog talloze obstakels op je pad die je moet omzeilen. En, om niet te vergeten, die drukte en al de geluiden om je heen. Het vreet energie.”

Openbaar vervoer

“Vorige week ben ik voor het eerst na lange tijd samen met mijn man met het openbaar vervoer op pad gegaan naar Utrecht, naar de Ziezo Beurs, een beurs speciaal voor blinden en slechtzienden. Een hele belevenis, die ik zonder begeleider nog niet aandurf. Allereerst een treinkaartje (OV-chippas) kopen, digitaal, want we wisten niet of dat nog aan het loket of automaat kon.

Een hele toer via de app. Het is gelukt met spraak op de mobiel, maar vraag niet hoe. Je kaartje terugvinden op het apparaat, dat is lastig zoeken als de webtoegankelijkheid met spraak geen vanzelfsprekendheid is. En je moet er maar mee om kunnen gaan. Iets waar in de huidige maatschappij maar amper bij stil gestaan wordt.

Door de immense drukte op het perron stonden de tast-stroken vol met mensen. Met ‘sorry, sorry’ je een weg banen door de menigte is niet fijn. Het lijkt wel of 80 procent van de aanwezigen géén idee heeft wat een witte stok inhoudt en hoe er naar te handelen. Daarnaast is iedereen gefocust op hun mobiel of hebben oortjes in. En als de trein arriveert: rustig instappen? Ho maar. Zonder begeleider zou ik gewoon omver gelopen worden.

Bewustwording

“Het is jammer dat er een internationale dag van de witte stok nodig is om de bewustwording bij iedereen te vergroten. Het zou een vanzelfsprekendheid moeten zijn. En bij kinderen al beginnen door ouders en leerkrachten. Soms vraag ik me af of er in de verkeersexamens wel voldoende aandacht aan besteed wordt? Er is nog veel aan de weg te timmeren.”

Zo wil Johanne zich inzetten voor blinden en slechtzienden en meedenken met de gemeente om niet naderhand letterlijk en figuurlijk hobbels en obstakels weg te nemen, maar het liefst voorafgaand aan ieder (bouw-)project: “Want het gaat niet alleen om ‘lage drempels’, maar ook om oriëntatiepunten waar je met je geleide stok langs kunt gaan. Alleen her en der losse geleide tegels, voorkomt niet dat je alsnog tegen een terrasstoel of boom op botst. Eigenlijk zou iedereen eens geblinddoekt moeten ervaren hoe het is.”

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android