Rozenkransen en dialect gevangen in twee vitrines in De Hofnar

Bij binnenkomst in de bibliotheek van De Hofnar vallen je aan de linkerkant meteen twee glazen vitrines op. Eén ervan lijkt reclame te maken voor dialect en de andere laat een imposante collectie rozenkransen zien. Leuk om de mensen te horen spreken die deze vitrines gevuld hebben: Mientje Kwinten-Evers, Johan Roijakkers en Tilly Wijnen-Firet.

Johan is de eerste die van wal steekt door te vertellen dat de rozenkransen-collectie toebehoort aan zijn inmiddels overleden echtgenoot Annemie Roijakkers-de Louwere. De verzameling ontstaat door de vele reizen die het echtpaar maakt naar de bedevaartplaats Lourdes. Johan: “Door ons Lourdeswerk wilden heel veel mensen ons een cadeautje geven. Annemie kreeg of rozenkransen of brievenopeners. Als je eenmaal enkele rozenkransen hebt, ga je vanzelf verder. Soms komen mensen ze brengen. Of nabestaanden van onze overleden pelgrims zijn een woning aan het uitruimen en komen naar ons met heiligenbeelden en rozenkransen. Door verhuizing zijn veel van onze eigen beelden opgeruimd, maar de rozenkransen zijn gebleven.”

“In 1985 lag Annemie heel slecht en mijn moeder zei: volgende week zit jij in de kerk, want zij had haar opgegeven. Gelukkig knapte Annemie toch op en daardoor hing mijn moeder een rozenkrans om ’n Mariabeeld van ons. Inmiddels hangt er een tiental, maar die blijven er hangen.” Johan maakt doosjes om de verzameling te kunnen opbergen en komt bij toeval met Tilly als vriendin van Annemie te spreken over de collectie, die er al meer dan tweehonderd bevat. Het is immers Oktobermaand Mariamaand.

Vitrinevrouwkes

Aan de andere kant zorgen Tilly en Mientje er al jarenlang vanuit de heemkundekring van Valkenswaard voor om de twee kasten te vullen. Tilly: “In Maassluis zag ik in de bieb een vitrine van de heemkundekring. Ik vertelde daarover in onze werkgroep.” Zo ontstaat het idee om dat ook in Valkenswaard te gaan doen en Mientje biedt meteen spontaan haar hulp aan. “We hebben iedere keer een onderwerp, zoals bakken, koken, inmaken, kleding, speelgoed enz. Aangezien de heemkunde-werkgroep voor dialect haar twintigste boekje uitgeeft, leek het me leuk om bij één vitrine dialect als onderwerp te maken”, aldus Mientje, die samen met Tilly deel uitmaakt van de heemkundewerkgroep Tongval. “Ze noemen ons ook wel de vitrinevrouwkes”, zegt Mientje lachend.

Te koop

De dialect-collectie bestaat voor een groot deel uit de boekjes die Tongval de afgelopen jaren publiceert. Er staat een aantal van de bekende leesplankjes met typische dialectwoorden. Ook extra boeken hebben een plekje gekregen op de glazen plateaus. “We hebben dingen van onze werkgroep, teksten van Valkenswaard en ook van de omliggende dorpen. Je bent natuurlijk beperkt met zo’n vitrine”, aldus de beide dames, die trots zijn op de nieuwe inrichting van de rozenkransen van Annemie en de geschriften over dialect. In het gesprek blijkt dat rozenkransen tegenwoordig niet meer gebruikt worden, ondanks dat ze nog op veel plaatsen te koop zijn. Voor wat betreft het dialect zijn de dames duidelijk: dialect moet in stand gehouden worden. “Dat is al heel knap als we dat voor elkaar krijgen”, zegt Tilly. De werkgroep wil dat bereiken door het dialect zelf te blijven praten en door regelmatig de streektaal onder de aandacht te brengen tijdens bijeenkomsten en in periodieken van bijvoorbeeld Brabants Heem. Ook tijdens de dorpsquiz van Borkel en Schaft komt het aspect dialect duidelijk aan de orde.

Als je vraagt in hoeverre de dames reacties krijgen op de vitrines, luidt het antwoord: “We horen er weinig van. Soms wel als we het er zelf over hebben. Maar spontane reacties komen er nauwelijks. Maar we blijven volhouden.” Tenslotte legt Johan uit dat er enkele speciale rozenkransen in de vitrine liggen. “Sommigen zijn van rozenhout, en dus altijd rood. Die daar is gemaakt bij gelegenheid van het bezoek van de Paus aan Lourdes.”

Zowel Johan als Mientje en Mientje zijn enthousiast over de inhoud van de kasten, die nog wel ’n half jaar te bezichtigen zijn in de bibliotheek. “Mocht iemand nog een goed idee hebben, dan kunnen ze altijd met ons contact opnemen.” Ondanks de verwarde kapsels vanwege het slechte weer, lukt het toch om nog enkele foto’s te maken bij de beide vitrines.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android