Marie-Jantien Kreeft vertrekt als dominee in Valkenswaard: 'Niemand is onmisbaar'

Zoals gewoonlijk op dinsdagochtend, zit een aantal mensen gezellig aan de koffie in een zaaltje van de Ontmoetingskerk aan de Julianalaan. Vanwege beginnende dementie komen ze wekelijks met enkele vrijwilligers samen, onder de titel Ontmoeting op Dinsdag. Ook dominee Marie-Jantien Kreeft is meestal present. Vandaag echter spreken we haar vanwege haar aanstaande vertrek uit de Protestantse Gemeente Valkenswaard.

Met koffiekopjes op een dienblad loopt ze mee naar een klein zaaltje van de Ontmoetingskerk. “De koffie is er bijna door”, zegt Marie-Jantien (1959). Er komen serieuze zaken aan de orde. Marie-Jantien gaat per 1 mei stoppen als predikant. Uiteraard is de eerste vraag: Waarom toch? Je bent pas vijf jaar hier. Marie-Jantien: “Na een voortvarend en energiek begin aan de klus die ik op me had genomen: ramen en deuren open naar de samenleving en daar zijn waar de mensen zijn met hun geloofsvragen, zingevingsvragen en levensvragen, heb ik mijn klus niet kunnen afmaken vanwege corona.” Aanvankelijk is het haar plan om in zes jaar de kerk toekomstbestendig te maken. Zoals bij velen gooit corona echter roet in het eten en twijfelt de gastvrouw of ze niet toch wat langer zal blijven om die verloren tijd in te halen. “Maar heb ik uiteindelijk besloten dat niemand onmisbaar is en dat God erin zal voorzien dat er in Valkenswaard een warme vierplek blijft.”

Nauwelijks flexibel

Ook het feit dat de echtgenoot van Marie-Jantien al enkele jaren met pensioen is, telt voor haar mee om tot het besluit te komen. “Dan kunnen we samen dingen gaan ondernemen; we zijn allebei gezond, voor zover we weten.” Ze memoreert dat ze nu al regelmatig wordt gebeld met planningen voor het komende kalenderjaar. Vanaf februari liggen alle vrije weekenden en vakanties al vast voor het volgende jaar en is er nauwelijks een mogelijkheid om flexibel te zijn. “En het wordt steeds gekker. Daarbij komt dat de spoeling dunner wordt: er zijn steeds minder mensen beschikbaar om vóór te gaan en vanwege leeftijd haken ook voorgangers af.” Op dit moment heeft Marie-Jantien een halve baan in Valkenswaard en de Eerselse wil als mantelzorger ook graag meer tijd spenderen aan haar zieke vader van 92, in Oosterbeek.

Geen geraniums

De predikant neemt zich voor om na het afscheid te kijken wat er langs komt. “Ik schilder en maak muziek, en dat blijf ik zeker doen. Ook geef ik, net als de afgelopen jaren, graag trainingen op het gebied van zingeving en levensvragen.” Met muziek maken bedoelt ze het zingen in een Amsterdams dubbelkwartet: een huiskamerkoor dat bestaat uit oud-leden van de Amsterdamse Sweelinck-Cantorij. Al vanaf hun studietijd zingen zij: inmiddels ruim dertig jaar. Binnenkort geven ze een concert in Eersel. Tenslotte is Marie-Jantien lid van een intervisiegroep op het gebied van psychodrama, in St.-Oedenrode. De bekende geraniums zijn voor haar zeker niet van toepassing.

Wat het verschil is tussen het woord predikant en het woord dominee, legt Marie-Jantien als volgt uit: “Je kunt de woorden door elkaar gebruiken, maar dominee is meer een aanspreektitel. Je zegt niet: beste predikant, maar beste dominee. Het woord dominee is een afkorting van verbum divini minister: Dienaar des Woords. En daarmee komt de huidige Protestantse Gemeente Valkenswaard ter sprake. “Ik ben er trots op dat er vier nieuwe mensen zijn gevonden die de schouders mee onder de gemeente willen zetten. Ik laat het met een heel gerust hart achter.” Het heeft de gemeenteleden erg overvallen dat hun dominee gaat vertrekken. De gemiddelde leeftijd van de leden ligt rond de 72 jaar. “Soms zeggen zij: nu zijn de jongeren aan de beurt om er iets van te gaan maken. En daar hebben ze helemaal gelijk in.”

Als je denkt dat het een trieste balans is, spreekt Marie-Jantien dat tegen. “Er is een nieuw project uitgerold in de Kempen, waarbij een nieuwe regiopredikant is benoemd in ons team. Hij heeft als opdracht voor de hele Kempen om op te pakken: hoe kunnen we revitaliseren met alle zes de Kempengemeenten Valkenswaard, Waalre, Veldhoven, Hoogeloon-Eersel, Bladel en Bergeijk.”

Trots

Trots is de dominee over het succes van De Verbinding, een initiatief van de gezamenlijke kerken, inmiddels bekend als de Winkel van het Leger des Heils aan de Corridor. “Ook stond ik aan het begin van het project Schuldhulpmaatje. Je bent kerk voor het dorp. Ik ben ook trots dat allerlei mensen dit gebouw weten te vinden, zoals op dinsdagochtend bijvoorbeeld.”

Over haar eigen functioneren zegt Marie-Jantien: “Ik denk dat de meeste mensen mijn diensten inhoudelijk altijd wel gewaardeerd hebben. Ik heb allerlei alternatieve vormen moeten zoeken vanwege corona, en ook gevonden. We hebben zelfs tijdens een viering eens gedanst op muziek van een gospelkoor. We hebben samen veel beleefd, we hebben samen naar antwoorden gezocht. Ook met een gespreksgroep van mensen buiten de kerk, over levens- en geloofsvragen.”

Valkenswaard zwaait een sympathieke predikant uit in een periode van revitalisering. Haar slotwens: “Ik hoop dat de leden nog een hele tijd samen kunnen vieren en samen gemeente kunnen zijn. En ik hoop dat er een helder toekomstperspectief geboden zal worden waar iedereen achter kan staan.” Op dertig april vindt de afscheidsviering plaats.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android