'Ons vader vloekte nooit, behalve met Kerstmis'

Ons vader vloekte nooit, behalve met Kerstmis. Als hij de kolenhaard aanstak in de ‘goeie kamer'. Het was altijd wat: de aanmaakhoutjes waren te dun, de eierkolen te vierkant, of de lucifers te nat. Kerstmis bij ons thuis rook indringend naar dennenhout, kolendamp en zondagse soep, die dagen moest trekken. Boven alles uit stonk de poreuze gasfles.

Mijn dementerende oma zat de hele kerst met twee emmers water en een rozenkrans onder haar rokken. Uit voorzorg. Ze las de kleintjes het kerstverhaal voor. Om te eindigen met: “Natuurlijk konden Maria en Jozef geen slaapplaats vinden in de herberg. Ze hadden toch kunnen weten dat op kerstavond alles vol zat?"

Ik hoor nóg de krakende sneeuw als we naar de nachtmis liepen. Een eindeloze mis met twee korte missen als toegift. Je kwam met ingedeukte ‘stalknieën’ de kerk uit. Op Eerste Kerstdag waren er nog vijf missen. Het pastoorke van Maarheeze is nog ooit opgepakt wegens dopingvermoedens. Kerstmis thuis! In mijn herinnering was de sneeuw toen witter, de boom groener en de schijn heiliger. Ik vergeet nooit het ‘thuiskomen’ na de nachtmis.

Met een bevroren drupneus kregen we dan 'warm gehakt in deeg', waarvan oma stug volhield dat het worstenbroodjes waren. Wij hadden nog geen TV en zongen onszelf een 'strotvernauwing' met liedjes als 'Stille Nacht'. Of we zongen samen met onze ouwe pick-up. Die jengelde nogal, waardoor wij dachten dat ze steeds 'De herdertjes lagen te smachten' zongen. Tussendoor speelden we Mens-erger-je-niet. Totdat mijn broer op verliezen stond en met zijn knie onder de tafel bonkte. Vaarwel vrede.

Onze kerststal, met gipsen beelden, was behoorlijk gehavend. Sint Jozef stond achter de stal, omdat hij maar één been had en wij voorlopig een kurkentrekker in zijn heup hadden gedraaid. Het kindje Jezus waren we kwijt. Daarvoor hadden we zolang een beeldje van Flipje Tiel, met zo’n bakkersmutsje, in de kribbe gelegd. Duidelijk een buitenechtelijk kind. De os en de ezel hadden we weggezet, omdat onze teckel er steeds op bleef 'rijden'.

Het kerstdiner was bij rijke mensen misschien chiquer, maar niet gezelliger. Het hele huis rook als oma konijn liet sudderen in trappist. Alleen van de reuk mocht je al geen auto meer rijden. Soms hadden we gevogelte. Niemand kon lekkerder fazant klaarmaken dan ons tante Katrien. Dat streelde gewoon je gehemelte. Vooral als er nog een paar veren aan zaten. Wij, kinderen, kregen chocoladepudding met ‘kattenspuug’ (opgeklopt schuim). De mannen een ‘konjakje', om de sigaren te laten zakken. Ook toen was Kerstmis al 'vrete op aarde'.

Als alles voorbij was verzuchtte ons mam: “Als die Driekoningen een week eerder van huis waren gegaan, hoefde ik geen dennennaalden te vegen tot half januari!” Toen oma verder dementeerde bleef ze vragen hoe laat die Driekoningen de kerstboom kwamen ophalen.

Kerstmis zal altijd in mijn DNA verankerd blijven. Ik wens mijn lezers graag sfeervolle, krijtwitte feestdagen. Maar laat je medemens niet ondersneeuwen.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android