Nieuwe conservator voor Steendrukmuseum: 'Zo heb ik de liefde voor lithografie ontdekt'

Het Nederlands Steendrukmuseum aan de Oranje Nassaustraat in Valkenswaard heeft een nieuwe curator/conservator. Vanaf begin dit jaar is Rachelle van den Broek deeltijds aan het fameuze Valkenswaardse museum verbonden. Fascinerend om haar te spreken over haar nieuwe baan.

In de werkplaats van het museum zit een heer met een aantal ingekleurde litho’s. Het betreft oorspronkelijk een tekening van fonteinen en een prieel in de binnentuin van appartementencomplex De Hofnar. Deze is omgezet op een druksteen. “Er zijn veertig steendrukken van gemaakt en die zijn vervolgens met aquarel ingekleurd.” ’n Andere vrijwilliger perst met een zogenaamde preegstempel het logo van het museum in reliëf in de steendrukken, als teken van echtheid.

Intussen poetst stagiaire Maartje van Eck een druksteen, en gaat er vervolgens met een inktrol overheen “Dit is om te leren”, zegt ze bescheiden. Onderwijl wordt verse koffie gezet door Rachelle van den Broek, de nieuwe conservator van het Nederlands Steendrukmuseum. Even later vertelt ze honderduit in de museumbibliotheek over haar nieuwe klus.

Monet als start

Rachelle (30) uit Breda treedt in de voetsporen van voorgangster Frédèrique van Duppen. “Ik werk nu in deeltijd als projectcoördinator bij het Kröller-Müller Museum in Otterlo, waarbij ik veel regel en organiseer. Het begon erg te kriebelen om me ook inhoudelijk ergens mee te gaan bemoeien, want daar ben ik uiteindelijk voor opgeleid.” Als de vacature in Valkenswaard open wordt gesteld, reageert ze en is ze blij als meest-geschikte uit de bus te rollen. Haar grote voorliefde voor kunst begint op de middelbare school. Tijdens het vak beeldende vorming ziet Rachelle een reproductie van het schilderij Impression Soleil levant van Monet. “Dat sferische beeld bij Le Havre van de zon die weerkaatst op het water, met die rode stipjes, maakte veel indruk op me. Vanaf dat moment wilde ik kunstgeschiedenis gaan studeren, al zagen mijn ouders op dat moment liever eerst een andere studierichting.”

De studente maakt in Utrecht een start met de studie Taal- en Cultuur en bekwaamt zich bovendien verder in de Franse taal vanwege de interesse in de negentiende-eeuwse Franse kunst. “Ik heb ook ’n jaar heel serieus aan de Sorbonne in Parijs gestudeerd om daarna in Leuven verder te leren en stage te lopen om praktijkervaring op te doen.” Later strijkt ze neer bij de Eindhovense Stichting Onterfd Goed, gespecialiseerd in het ontvlechten van kunstcollecties. “Niet verzamelen maar ontzamelen. Maar dat was nog steeds niet wat ik wilde.” Na een tussenjaar bij het Stedelijk Museum Breda komt er een stage bij het Van Gogh Museum in Amsterdam. Met die ervaring meldt ze zich aan voor de tweejarige curator-opleiding aan de UvA. Zo komt ze bij het Kröller-Müller Museum voor het praktische deel van de opleiding en maakt in het prentenkabinet een tentoonstelling over Honoré Daumier. Ze wijst naar een boek over hem op één van de boekenplanken. “Daardoor ontstond mijn liefde voor prenten en lithografie.”

Leren van de meesterdrukker

Dan schuift Maartje aan. Ze vertelt over een vacature voor leerling lithografie, vooral bedoeld om de kunst van de meesterdrukker op termijn over te kunnen nemen. “Ooit had ik een lithografische afdruk en een irisafdruk gemaakt in ’s-Hertogenbosch tijdens een stage in het Grafisch Atelier.” Door een zeer brede studie in Tilburg komt ze bij dat Grafisch Atelier terecht. De stagebegeleider adviseert haar om eens in Valkenswaard te gaan kijken. Een tijdje geleden wordt ze voor de vacature getipt en wordt ze uitverkoren uit vijfentwintig kandidaten. Gedurende drie dagen per week leert Maartje nu omgaan met de techniek. “Hoe het werkt en wat voor mogelijkheden er allemaal zijn”, aldus Maartje, die volgens een bepaald stappenplan werkt om de techniek op den duur onder de knie te krijgen. Meesterdrukker Gert-Jan Forrer is wekelijks ’n dag aanwezig om haar in de werkplaats te coachen.

Heel bijzonder vindt Rachelle het feit dat in het museum niet alleen wordt tentoongesteld, maar dat er dus ook een werkplaats is, waar nog echt wordt gedrukt en waar met kunstenaars wordt samengewerkt. En waar vrijwilligers je laten zien hoe het allemaal precies werkt. “Ik heb die combinatie alleen nog in het Textielmuseum Tilburg gezien, verder nergens.” Ze refereert aan de drie pijlers van het museum: ambacht, techniek en kunst.

Bewaren, beheren en presenteren

Ze zegt dat de lithografie zó ver is doorontwikkeld dat er zelfs bij ASML een chip uit is ontstaan. “Het is dus een hedendaags verhaal. Het leeft nog steeds. Bovendien hangt hier een zeer aangename sfeer, misschien ook vanwege de vele vrijwilligers die hier graag willen zijn.” Voor de toekomst hoopt de kersverse curator dat er op een nog meer professionele wijze met collecties kan worden omgegaan, zodat alles optimaal voldoet aan licht- en klimaateisen. “Want één van mijn functies is dat je de collectie goed bewaart en beheert en op de juiste wijze kunt presenteren aan het publiek.” Uiteraard is de voornaamste taak voor Rachelle om voor het grote publiek exposities te organiseren waarin minimaal twee van de drie pijlers aan elkaar worden verbonden en in de tentoonstelling terug te zien zijn. “Bij voorkeur voortbordurend op de eigen collectie die het museum permanent in de depots heeft, aangevuld met bruikleen van elders. Tenslotte wil ik proberen mensen net zo enthousiast te maken als ik zelf ben.”

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android