Jo Stinnissen over haar passie: 'Schilderen heeft me er doorheen gesleept'

In de huiskamer van haar appartement staat een ezel, met daarop een tiental schilderstukken. De twee eettafels zijn als werktafels bedekt met doorschijnend plastic met daaronder fraai borduurwerk. Aan de wand enkele fraaie ingelijste schilderwerken en geborduurde iconen van Wiehler Gobelins. Jo Stinnissen voelt zich heel gelukkig op haar appartement.

De gastvrouw (1933) is een geboren onderwijzeres. De Valkenswaardse haalt al op haar twaalfde bij tante Cijn fraaie kunstplaten uit almanakken en uit de Katholieke Illustratie. “Ik was daar bezeten van”, zegt ze en noemt onder meer litho’s van kunstenaar en graficus Aart van Dobbenburgh, “of platen zoals van de Toren van Babel, van Pieter Bruegel.” Ondanks de oorlog heeft Joke de beschikking over wat kleurpotloden, en ze tekent en kleurt veel.

Ze woont met ouders en tien broers en zusjes op een boerderij op Geenhoven. In de zevende en de achtste klas van de zusters moet Joke veel randjes tekenen voor versiering. “Dat heeft zoveel oefening gegeven!” Op haar zestiende gaat ze op kostschool voor de kweekschool in Baexem en krijgt daar tekenles van zuster Gerardine Maas uit Helmond, beeldend kunstenaar. “Zij leerde ons perspectief en functioneel tekenen voor het onderwijs: een stamper, meeldraden en de uiterwaarden. Maar ook portretten en stillevens deed ik graag. Op het eindexamen haalde ik een negen voor tekenen.” De ontwikkeling van het tekenen groeit tijdens haar vervolgstudies, bijvoorbeeld voor de akte handenarbeid en textiele handvaardigheid, waarbij Joke óók moet ontwerpen en tekenen.

Geen rijbewijs

Tijdens haar onderwijsloopbaan in Waalre, Valkenswaard en Nijmegen heeft ze veel plezier van haar teken- en schilderervaringen en draagt die zo veel mogelijk over op de jeugd. “In Waalre zette ik iedere veertien dagen een prachtige tekening op het bord. Dat vonden de kinderen geweldig. Ik weet nog dat juffrouw Castelijns, van de Mulo, iedere keer kwam kijken wat ik weer getekend had.”

Vanwege haar werk en de talrijke cursussen en opleidingen die ze volgt, is er geen tijd voor liefhebberijen, zelfs niet om het rijbewijs te halen. “Toen mijn man Theo in 1996 vrij onverwacht overleed, wist ik niet waar ik het zoeken moest.” Haar collega tekenlerares Mien Brom vraagt haar hoe Jo haar tijd in de Bremlaan gaat invullen. “Ik zei: ik wil gaan schilderen en Mien zei: kom dan bij ons clubke.” Mien is dan al jarenlang iedere maandagavond bij Ineke de Wit in Achel voor schilderles, en de twee dames gaan vanaf dat moment wekelijks naar Achel, tot ongeveer 2004.

Jo stapt dan over naar Carolus en weet nog dat Theo Kappé net weg is en de les wordt overgenomen door Jan Vosters uit Reusel. “Het eerste wat hij zei: Denk niet dat je hier komt om mooie plaatjes te maken. Teken wat je ziet. De gelijkenis komt vanzelf. Ik deed daar alle technieken die ik ooit had geleerd, vaak ook technieken zonder kwast. Tijdens een aantal schilderweken op de Volkshogeschool in Heeswijk en later ook in Helvoirt, met kunstenares Annet Kiesewetter, wordt Jo helemaal vrij en leert er nog meer technieken bij, zelfs met zand. Het gekriebel van haar lagereschooltijd komt haar nog steeds van pas.

Bloemencorso

Ze maakt in die periode vooral aquarellen en experimenteert veel. “Toen Theo gestorven was heeft het schilderen me er gewoon doorheen gesleept. Daar ben ik zo gelukkig van geworden.” Trots loopt de gastvrouw naar de ezel en vertelt over haar kunstwerken. Ze laat een werk zien van een corsowagen. “Deze mogen ze wel gebruiken voor het corso. Dat is acryl. Ik heb ook de voorbeeldfoto nog. Ik heb het wel ’n beetje aangepast, hoor.” Er is nog ‘n tweede schilderstuk van het corso, maar dat is nog niet af. Op een ander kunstwerk staan talrijke gezichten. “Daar heb ik wel twee jaar over gedaan. Iedere keer zag ik weer een gezicht en zette dat erbij. Maar echt portretschilderen is niet mijn sterkste kant, omdat ik toch meer decoratief werk.” Jo volgt op tv bijna alle kunstprogramma’s en leest ze veel, vooral over kunst. Inmiddels kan ze met alles iets maken. “Ik denk in beelden en zie overal een schilderij in, want je gaat anders kijken.

Allerhande technieken

Het is duidelijk te zien: Joke versiert bijna alles. “Dat heb ik de laatste tijd meer toegepast, maar dat deed ik dus dertig jaar terug al; toen liet ik dat de kinderen al doen. Die techniek heeft een bepaalde naam: zetangel: alles versieren.” Dan pakt ze een Engels landschap, gemaakt met ecoline. Een andere techniek van haar is het maken van een collage die ze vervolgens versiert. “Het volgende kunstwerk is een foto uit een tijdsschrift die ik ben gaan versieren. Ik omlijn het opgeplakte met een stift, waardoor ik het benadruk en dan teken ik erbij.” Een collage met de Notre Dame laat dezelfde techniek zien of werk met een granaatappel of taartpunten uit een reclamefolder. Ook met rondjes van vloeipapier experimenteert Jo.

“Ik heb ook marmerwerk gedaan”, en ze legt uit: “in een grote ovenschaal maak ik behanglijm aan. Ik heb lijnolie, terpentine en olieverf. Dat roer ik en ga ik gebruiken.” Ze doet ook spetteren met olieverf met enkele kleuren. “Dat is een chemisch proces. Iedere kleur reageert anders. Met te weinig olie gaat het niet uit elkaar en met te veel verwatert het. Fingerspitzengefühl.

Ik wil alles versieren”, aldus Jo. Ook staat er een afdruk tussen van varens, weer een andere techniek. Ze laat nog een potloodtekening zien, en een vrije schets van de Handelse Processie in het processiepark van de bedevaartplaats.

Het grote verdriet van Jo is, dat ze al haar werk heeft gefotografeerd, wel vijfhonderd stuks, maar alles zo goed heeft opgeborgen dat ze die niet meer kan vinden. “Ik lig er wakker van dat ik dat niet kan vinden.” Op de vraag of ze op dit moment nog schildert, zegt ze: “Heden ten dage heb ik geen tijd meer. Ik zou het zó graag doen!”

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android