Basisschool De Pionier vier weken middelpunt van inzameling elektronisch afval

Bijna vijftig leerlingen zitten bij elkaar in een lokaal op de eerste verdieping van basisschool De Pionier in Valkenswaard. Samen met projectmanager Lisanne Hutschemaekers, van Race Against Waste, en wethouder Rens Pijnenburg wordt een project opgestart om elektronisch afval voortaan in te zamelen.

Op het digitale schoolbord wordt een slide geprojecteerd met de tekst E-Waste Race, met de afbeelding van een jongeman die in een aanhangertje achter zijn fiets een oud tv-toestel meeneemt. Immers, daar gaat het tijdens deze vier weken durende wedstrijd om: verantwoord inzamelen van elektronisch afval. Want misschien kan het nog gerepareerd worden, kunnen er grondstoffen uitgehaald worden en kan alles wat over is gerecycled worden. Lisanne: “De kick-off zal vandaag ’n kwartier duren en de gastles duurs iets meer dan ’n uur.” Op de vraag waarom deze start juist op De Pionier gebeurt, zegt ze: “We kregen een lijst met alle Valkenswaardse scholen en De Pionier bleek tijdens een belronde de eerste die mee wilde doen. We gaan van start met nog twaalf scholen, uit Valkenswaard, Eindhoven en Geldrop-Mierlo. Vorige week was in het Land van Cuyk en volgende week zit ik de hele week in Groningen.” Lisanne is ook manager voor de projecten Textiel Race, Energy Race en Water Race, allemaal duurzaamheidsprojecten.

Niet meer in de kliko

Dan komen de kinderen van groep zes, zeven en acht binnen en vinden al gauw een plek in het lokaal. Opvallend genoeg zoeken de jongens elkaar op en gaan ook de meisjes bij elkaar zitten. Lisanne heet iedereen welkom en geeft het woord aan wethouder Rens Pijnenburg. Na een applaus zegt de hij: “Ik ben niet zo belangrijk; jullie zijn veel belangrijker. Weten jullie al iets van elektronisch afval?” Verschillende kinderen geven voorbeelden en Rens Pijnenburg vraagt de jeugd wat er met dit afval gebeurt als het niet meer wordt gebruikt. Ook hierbij komen meerdere antwoorden. De wethouder benadrukt dat het er om gaan dat er geen elektronisch afval meer in de grijze kliko komt. “Weten jullie hoeveel apparaten een gemiddeld gezin in huis heeft?” Er komen allerlei aantallen naar voren, maar het juiste getal blijkt volgens Rens Pijnenburg negentig te zijn. “Jullie gaan meedoen met een wedstrijd met meerdere scholen. En als het aan mij ligt, gaan jullie winnen. Goed idee?” Tenslotte haalt hij uit zijn tas de eerste stukken afval: een toetsenbord, een oplader, nóg een toetsenbord en twee telefoons.

Nadat een groepsfoto is gemaakt start Lisanne de introductieles met de kern van het project: het inzamelen van elektronische apparatuur.

Tijdens de bijeenkomst gaat het om de vraag wat e-waste eigenlijk is, welke problemen e-waste met zich meebrengen, over de oplossingen voor die problemen en er wordt verteld over de circulaire economie.

“Tenslotte gaan we kijken hoe de e-waste race werkt en welke regels eraan vastzitten.” De kinderen blijken goed te weten dat e-waste alles te maken heeft met elektronisch afval. Het zijn apparaten die het niet meer doen. “De e staat voor elektronisch en waste is het Engelse woord voor afval. Het gaat om elektronische apparaten die het niet meer doen of die je niet meer gebruikt. Wie kan een voorbeeld geven?” Verschillende leerlingen geven voorbeelden van spullen die op stroom werken. “Je krijgt nu één minuut om met elkaar te overleggen welke elektronische apparaten je vanochtend allemaal hebt gebruikt.” De kinderen houden ruggenspraak met elkaar en even later komen vele voorbeelden op tafel, van elektronische tandenborstel tot notebook.

Quiz

Op prettige wijze weet Lisanne de vijftig kinderen te boeien, zeker als op het scherm enkele filmpjes verschijnen over de wijze waarop in de wereld grondstoffen worden gewonnen, en de nadelige gevolgen daarvan voor mens en natuur. Er volgen vragen als: Wat doen jullie thuis met elektronische apparatuur die niet meer wordt gebruikt? Weet je hoeveel grondstoffen in een telefoon verwerkt worden? Wat zou de oplossing kunnen zijn om de problemen op te lossen? Dan volgt een quiz, waarbij allerlei producten op het bord te zien zijn en steeds de vraag wordt gesteld: is dit apparaat wel of geen elektronisch afval? Langzaam maar zeker zit de groep diep in de problematiek van de elektronische afval en werkt Lisanne toe naar de actie die maandag van start gaat: het verzamelen van zo veel mogelijk elektronisch afval via de school.

De website van Race Against Waste staat daarbij centraal. De groep wordt verteld dat het gaat om het inzamelen. “Maar geen batterijen of accu’s. Kun je ze zelf uit de apparaten halen, dan is dat prima. Lukt dat niet, laat ze dan maar gewoon zitten. Lever de batterijen in bij bijvoorbeeld de supermarkt”, zo klinkt het. Er volgen allerlei regels om de actie zo veilig mogelijk te laten verlopen, zoals: ga voorzichtig met de apparaten om, laat ze niet nat worden en schroef ze niet open. Ook tijdens het rondgaan gelden regels. Bijvoorbeeld: ga nooit bij mensen binnen, ga nooit alleen en vraag je ouders om toestemming.

De kinderen kunnen extra punten verdienen door spullen bij het repair-café te laten repareren of door filmpjes te maken op YouTube. Een ouderbrief en een flyer voor de buurt geven alle informatie die nodig is om het project zo succesvol mogelijk te laten verlopen. Vanaf maandag staat een speciale Cure-container klaar bij de leerling-ingang van De Pionier.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android