Spinnen met Karin Moonen: 'Ze zeggen dat het wel vijf jaar duurt voordat je het kunt'

Na een gedegen uitleg van anderhalf uur ben je theoretisch aardig bij over het kaarden en spinnen van schapen- of alpacawol. Karin Moonen neemt vervolgens alle tijd om je te laten zien en voelen hoe je met een kaardmolen en een spinnewiel wol omturnt tot garen waarmee je kunt breien of haken.

Bij de koffie en een chocolaatje kun je in huize Moonen niet om het Luyksgestels Gilde Sint-Martinus heen. Karin is fervent tamboer bij het gilde. Enkele beeldjes van Belgische trekpaarden verklappen dat het gezin bovendien een passie heeft voor de Belgische knol en de piano verraadt dat muzikaliteit ook één van de facetten is waar Karin en haar familie voor leven. Maar het bezoek gaat om nóg een liefhebberij: spinnen met een spinnewiel. In de kamer staan twee spinnewielen; een prachtig ouderwets model en een moderne vereenvoudigde versie. Op de salontafel een kaardmolen, een gebreide sjaal en gebreide sloffen. Op de grond enkele zakken met ruwe wol.

YouTube

“Mijn partner Frans en ik hadden vorig jaar tijdens de vakantie alleen maar regen. Vanwege de hond en de paarden bleven we thuis. Ik kon via via in Veldhoven een oud spinnewiel ophalen. Er lag hier nog wat wol om de vacht van onze paarden mee in te smeren en ik dacht: ik kan meteen aan de gang.” Karin bekijkt enkele YouTubefilmpjes over spinnen en gaat daarna eerst aan de slag met alleen maar trappen om het wiel rond te draaien en op die manier het ritme te pakken te krijgen. “Ik had een nichtje achter de hand, die samen met haar dochter enkele workshops had gevolgd om te leren spinnen.” Dan gaat Karin met de wol aan de slag. Ze vraagt nog enkele keren hulp bij haar nichtje, vooral als het invoeren van de wol niet lekker loopt. De gastvrouw lacht en zegt net als Pippi Langkous: ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan.’

Op haar telefoon laat ze haar eerste gesponnen garen zien. De draden zijn nog onregelmatig: afwisselend dun en wat dikker. De tweede foto laat al een veel beter eindresultaat zien. “Op het filmpje hoor je zeggen: het duurt wel vijf jaar voordat je het kunt. Nu steek ik er veel tijd in, dus die vijf jaar heb ik gauw genoeg achter de kiezen.” De eerste wol komt van een schapenboer op Schaft. Karin neemt zich voor om na het spinnen meteen te gaan breien of haken met de garens. “Soms voor mezelf maar ook om andere mensen blij te maken.” Ze laat de slofjes zien die ze aan heeft. “Eerst gespind, dan getwijnd, dan een beetje te groot gebreid. Dan te heet wassen en daarna aan je voeten laten drogen. Dan krijg je echte muiltjes die je zó neer kunt zetten.” Van haar zus krijgt de spinster wol van alpaca’s. Karin is er heel blij mee, want die wol is veel zachter dan schapenwol en spint daardoor veel fijner. Bij toeval krijgt ze een kaardmolen, waarmee de wol vooraf los en luchtig wordt gemaakt. “Nu kan ik veel dunner spinnen omdat de vezels dezelfde kant uit liggen.”

Met de klok mee

Dan neemt de gastvrouw plaats achter het nieuwe spinnewiel, pakt een pluk wol en stopt die aan de zijkant in de kaardmolen. Ze draait vervolgens aan de zwengel en de wol gaat vooral op het grote wiel zitten, dat voorzien is van vele honderden spijkertjes. Met een schroevendraaier haalt ze de wol er daarna voorzichtig af om die vervolgens via een gaatje in een as van de klos vast te binden aan een draadje dat bevestigd is aan die spinnewielklos. Dan begint ze met haar rechtervoet op het pedaal te trappen, waardoor het wiel begint te draaien. Ook de klos, die daaraan verbonden is, draait. “Ik draai tijdens het spinnen met de klok mee. Het touwtje trekt de wol op de klos en ik voer voorzichtig de wol die richting in.” Ontspannen laat Karin de wol uit haar handen glijden, terwijl door de draaiende beweging van de klos automatisch uit de pluk wol een draad ontstaat die zichzelf op de klos rolt.

Ondertussen vertelt ze over allerlei wetenswaardigheden omtrent het spinnen. Zodra de klos vol is met garen, zet ze die onder op het spinnewiel, naast een andere volle klos. “Ik ga nu twijnen. Dat wil zeggen de draden van die twee klossen samenbrengen tot één nieuwe draad.” Ze knoopt de beide einden weer aan het touwtje van een nieuwe lege klos en opnieuw begint het toestel te draaien. “Maar nu moet je het spinnewiel linksom laten draaien.” En waarachtig, op de nieuwe klos komt de nieuwe dubbele draad, klaar om, na gewassen te zijn, mee te breien of te haken.

Volgens Karin verloopt het spinnen op het moderne spinnewiel soepeler dan op het antieke toestel dat ernaast staat. Het oude is een heel fraai apparaat met kunstig gedraaide spijlen. Dan krijgt de correspondent van Valkenswaard24 de vraag om twee draden te gaan twijnen op het nieuwe toestel. Uiteraard wordt de uitnodiging aangenomen. “Leuk hè”, zegt Karin. “Het is rustgevend, zeker als je het een beetje kent. Je hebt je diploma behaald, Evert! Het is me trouwens nog steeds niet duidelijk waar Doornroosje zich nou aan prikte.”

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android