Vriendschap tussen Valkenswaard en Portugese gemeente bekoeld
Op enkele invalswegen zie je ze staan: de borden die aangeven dat Valkenswaard in vriendschap verbonden is met Tienen (België) en Salvaterra de Magos (Portugal). Maar hoe hangt er momenteel de vlag bij? Valkenswaard24 neemt de relatie met Salvaterra de Magos onder de loep.
De plaats Salvaterra de Magos ligt ten noordoosten van Lissabon en telt ruim 20.000 inwoners. Als je briefpost vanuit deze gemeente ontvangt, ontdek je onmiddellijk een overeenkomst met Valkenswaard: de valk. De vogel staat - met een kroon - op de achterzijde van de enveloppe afgebeeld met de tekst ‘Falcoaria Património Imaterial Da Humanidade Unesco’.
Niemand minder dan de bekende Valkenswaardse valkenier Jac van Gerven herinnert zich de start van de relatie tussen Salvaterra de Magos en Valkenswaard. “In 1989 komt er via burgemeester Jaap Bartels een brief bij mij van de directeur van het koetsmuseum Lissabon, professor Maria Natalia Correia Guedes. Die verklaart nazaat te zijn van de Valkenswaardse valkenier Verhoeven en op zoek is naar haar roots. De adjunct van het museum, Silvana, is bevriend met Luisa Stoop-Cecilio, van de Jeneverbeslaan in Valkenswaard. Die komt oorspronkelijk uit Portugal en zo ontstaat er een eerste contact tussen Salvaterra de Magos en Valkenswaard.”
Zo krijgt Van Gerven contact met Maria Guedes en met valkeniers aldaar. Hij adviseert hen bij de oprichting van een valkerijstichting, waarvan Van Gerven later erelid wordt. Zodra een boek over de valkerij in Portugal van Maria Guedes gereed is, wordt het aangeboden in het koetsmuseum van Lissabon, in het bijzijn van de president, de ambassadeur, Jac van Gerven en Luisa Stoop-Cecilio. In het museum is dan een tijdelijke tentoonstelling ingericht over de valkerij.
Allerlei jumelages in Europa
Daarna trekt het gezelschap naar Salvaterra de Magos om de oude gebouwen te bekijken die aan de valkerij herinneren. Er worden plannen gesmeed om met Europese subsidie de oude gebouwen te restaureren en ook daar een museum te openen. Op dat moment is Hein Tops burgemeester van Valkenswaard. Hij en zijn collega zijn enthousiast over een jumelage (partnerstad) en Luisa doet haar best als tolk, zowel daar als hier. Zo ontstaat een stedenband, waarin valkenier Jac van Gerven dus een belangrijke rol speelt.
Oud-wethouder Mart Wijnen bevestigt dat de jumelage is ontstaan vanwege de valkerij. Wijnen: “Het was in de periode dat in Europa allerlei jumelages ontstonden tussen internationale steden. Vriendschapsbanden resulteerden dan vaak in bezoeken over en weer. In Valkenswaard werd het verenigingsleven ingeschakeld om uitwisselingen te realiseren. Daar ken ik het nog van.” Hij herinnert zich dat er nog verschillende verhalen de rondte doen over de uitwisseling, die soms wat stroef verliep.
Jachtverblijf van de koning
Luisa Stoop-Cecilio blijft als tolk nog enkele malen betrokken bij de totstandkoming van de relaties tussen de twee plaatsen. Zij vertelt: “In Salvaterra de Magos is het jachtverblijf geweest van de koning, omdat daar de jacht met de valken plaatsvond”, en haar man Hans pakt een schitterend boek uit de kast, waarin foto’s staan van een gebouw in de Portugese plaats waarin tientallen openingen zijn aangebracht voor duiven die dienden als voedsel voor de valken.
Nadien vinden over en weer verschillende uitwisselingen plaats. Er komt een dansgroep met koor naar Valkenswaard tijdens het bloemencorso. Luisa wordt als vrijwilligster halsoverkop weer ingeschakeld om te tolken, maar de ambitie voor de jumelage neemt af. In Salvaterra de Magos zijn nauwelijks nog financiën beschikbaar voor de vriendschap en ook Valkenswaard richt haar prioriteiten op andere zaken.
Contact tot nulpunt gedaald
Luisa heeft nog steeds goede relaties in de Portugese stad en ziet zeker kansen om de contacten indien gewenst weer op te poetsen, omdat de gemeente Valkenswaard desgevraagd laat weten dat de contacten tot het nulpunt zijn gedaald. De gemeente Salvaterra de Magos e-mailt dat er misschien mogelijkheden zouden kunnen zijn om in december 2021 weer een ontmoeting te organiseren rondom de valkerij. Dan maakt de Portugese valkeniersstad vijf jaar deel uit van ‘Valkerij’ als immaterieel erfgoed van Unesco en zullen daar de exposities over valkerij in Portugal, Valkenswaard én Europa zeker extra opgepoetst gaan worden.
Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android
