Jos Sweens (87) kijkt terug op veertig jaar bij Mariaparochie: 'We waren zeer betrokken'

Jos was destijds geknipt om penningmeester van de Mariaparochie te worden. Dankzij geluk en vooral veel saamhorigheid groeide de kas vanuit een negatief saldo naar behoorlijk positief. Tevreden praat de geboren Mill-en-St.-Hubertenaar over het succes van de parochiegemeenschap.

Op tafel ligt een stapeltje papieren. Dat moet haast wel een deel van het archief van de gastheer zijn, over de Mariakerk en de parochie. “Ik heb lange tijd in de regio gewerkt als douanier en in die periode ging ik op zondag ná de nachtdienst of vóór de vroege dienst om 06.00 u naar de mis in de Achelse Kluis. Dat was heel gewoon.” Zo begint Jos als hij het koffiezetapparaat in werking heeft gesteld. In 1964 komt hij in Valkenswaard wonen, trouwt met Petra en strijkt na de Hazestraat neer in de Schotelmansstraat. Petra gaat zich inzetten voor de siercommissie van de Mariakerk, daardoor komt Jos in 1978 in contact met het parochiewerk en wordt in 1980 benoemd tot penningmeester.

“We begonnen negatief, omdat er nog veel schulden waren, veroorzaakt bij de bouw van de kerk in 1952/1953.” Dan vertelt de gastheer met een twinkeling in de ogen over de wijze waarop de Actie Kerkbijdrage in die periode wordt georganiseerd. “We maakten tot zevenhonderd enveloppen, op naam van de parochianen. In de enveloppe deden we een overzicht van het bedrag dat het gezin het jaar tevoren had bijgedragen. We vroegen opnieuw een bijdrage en haalden na drie dagen de enveloppe weer op.” Jos legt uit dat op die manier niet alleen veel geld wordt opgehaald, maar er is tegelijkertijd ook een contact tussen parochiaan en kerk. “Door het succes van de actie kwam de parochie uit de schulden.”

Grote saamhorigheid

Het zijn niet alleen de parochianen die volgens Jos hebben bijgedragen tot het succes van de gemeenschap. “We kregen ook steeds priesters toebedeeld die erg meeleefden met de mensen en zich bovendien steeds sterk maakten voor de vrijwilligers. Zó sterk zelfs, dat heden ten dage nog steeds een groep vrijwilligers wekelijks bijeenkomt in de kerk.” De namen van de priesters Renders, De Kroon, Biemans, Thijs en Haasen gaan over de tafel. “Een pastoor moet een vader zijn, niet een baas”, zijn de gevleugelde woorden van Jos Sweens.

Met veel plezier denkt hij terug aan de vieringen bij het 25-, 50- en 60-jarig bestaan van de parochie en aan de mensen die met hart en ziel het bestuur vormden, met de pastoor steeds als voorzitter. “Toen we in de jaren 1988-1990 geen herder in onze parochie hadden, bleek de saamhorigheid van de parochianen zo groot dat vieringen, voorbereidingen, uitvaarten, lessen op school enz. enz. bijna geruisloos doorgingen.”

Het jaar 2010 is voor Jos een mijlpaal, aangezien dan een eerste fusie plaatsvindt tussen de kerken en besturen van Valkenswaard, Borkel en Schaft, Dommelen, Aalst en Waalre. “Ons bestuur werd vanaf dat moment een kerkcommissie. Ik maakte bovendien deel uit van de nieuwe financiële commissie van de gefuseerde kerken.”

Nu het kerkgebouw aan de vooravond staat van een verkoop ten behoeve van woningbouw, worden er veel keuzes gemaakt tussen de kerk en de koper. Jos pleit tijdens overleg meerdere malen voor het zorgvuldig omgaan met de inventaris of voor het behoud van zaken. Zo zal de huidige Mariakapel in het nieuwbouwplan worden gehandhaafd en is het niet ondenkbaar dat ook het orgel een vast plekje blijf houden. Ook heeft de oud-penningmeester een duidelijke visie op enkele activiteiten die nog steeds doorlopen. “De vrijwilligers die voor de kapel zorgen, voor de kerststal, de kaarsen en noem maar op, willen hun werk gewoon voortzetten. Daarnaast hebben we de Stichting Mariakalender”, en Jos pakt zijn weekkalender met daarin fraaie foto’s. Deze stichting heeft dankzij de verkoop al veel goede doelen kunnen steunen, zoals de Luyksgestelse kapel, de begraafplaats en zelfs een project in India heeft kunnen rekenen op een bijdrage.

Losgeweekt

Ook de drukkerij, nog steeds springlevend, speelt een belangrijke rol. Werden vroeger misboekjes en verenigingsblaadjes gemaakt in één van de kerkruimten, lange tijd werd er ook de Torenvalk vervaardigd. Jos is nog steeds verantwoordelijk, ook omdat de Kalenderstichting en de drukkerij zijn losgeweekt van de nieuwe Willibrordusparochie. Bijzonder om te horen dat ook de lokale verkennerij gedeeltelijk werd gefinancierd door de parochie en dat jongelui onderdak kregen onder de naam De Schelft. Dit alles vaak onder de noemer Stichting Jeugdbelangen Mariaparochie. “Weet je dat speeltuin Dennenberg ook is opgericht vanuit de Mariaparochie?”

Het is boeiend om zo’n bevlogen parochiaan te horen vertellen. Na ’t kopje koffie opent hij de papieren die op tafel liggen en inderdaad betreft het archiefstukken van weleer. Een fotoboekje begint met alle namen en toenamen van de mensen die metselden, timmerden, van de opzichter, de uitvoerder, de sjouwer, de joker, de loopjongen en de vlechter. Fraaie foto’s zijn in datzelfde schrift geplakt en zijn een lust voor iedere geïnteresseerde. Samen met krantenknipsels uit de bouwtijd een waardevol document, net als de goedkeuring voor de bouw, van bisschop Wilhelmus Mutsaerts van 14 februari 1951, en ga zo maar door.

Jos Sweens heeft zijn sporen in de Mariaparochie meer dan verdiend en is tevreden dat hij zijn kasboek goed heeft kunnen overdragen aan het nieuwe bestuur. De overige archiefstukken bewaart hij voorlopig nog even zorgvuldig. Voor een volgend interview, misschien.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android