Waterput gevonden achter café De Oranjeboom | FOTO'S
Achter het tegenwoordige café De Oranjeboom laat bewoner Frans van der Heijden zien dat er een waterput is blootgelegd bij zijn huis. Hij is trots op de unieke vondst en vertelt er graag over.
Frans van der Heijden: “In 1953 zijn wij hier komen wonen en toen gebruikten we binnen de ouderwetse pomp nog. Met de komst van de waterleiding werd de pomp opgeheven. Maar er lag nog wel een loden pijp naar buiten. Toen we hier bezig waren zei ik: ‘Ik wil weten waar die pijp vandaan komt’.” Na wat gegraaf komt men uit bij de put, waarvan het bestaan niet bekend was. De put is opgetrokken uit baksteen met kalkmortel. Tijdens ligt er een gemetselde koepel er overheen. In het midden is een gat. Daar ligt een tegel overheen. “Het water van de put gebruikten wij nog tot ongeveer 1954”, vertelt Frans (75).
Waarschijnlijk twee meter diep
Volgens Frans heette de brouwerij vroeger De Oranjeboom. “De brouwer was boer, was tegelijkertijd brouwer en had een herberg. Deze put lag centraal tussen de brouwerij, keuken en koeienstal.” In de zijkant van de put zit een gat, wat volgens hem waarschijnlijk diende voor de wateraansluiting met de brouwerij. De put heeft een doorsnee van 130 centimeter binnenwerks en is nu waarschijnlijk ongeveer twee meter diep. “Er staat nu negentig centimeter water in.” Het is de bedoeling van Frans om de put van binnen helemaal zuiver te maken, er een filter in te zetten en te voorzien van een nieuwe betonnen deksel om op die manier de put te behouden voor de toekomst en eventueel zonder al te veel rompslomp water te kunnen oppompen.
Henk Hovens is kind aan huis bij De Oranjeboom. Hij schreef in 2004 een boek over de geschiedenis van de brouwerij en is begaan met het lot van het rijksmonument. Hij laat een foto zien van een schilderij met de achterkant van de gebouwen, want de brouwerij was dus op het erf van De Oranjeboom en kwam pas later op de huidige locatie. “Op de foto zie je een kleine schob, daar bij dat witte rondje. Dat is precies de plek waar de put zich bevindt”, legt Henk vakkundig uit. Hij wijst bovendien de oorspronkelijke brouwerij aan en de opslag- en voorraadruimte, helemaal links (zie foto hieronder).
Oorspronkelijke brouwerij
Dan gaat het binnen aan de keukentafel over de perikelen van het rijksmonument: boerderij met café en brouwerij. “De oudste bestaande industrie van Valkenswaard en de Kempen. Die was er al vóór 1702”, aldus Henk, die de geschiedenis kent als zijn broekzak en er mede voor gezorgd heeft dat het uiteindelijk een rijksmonument geworden is. Natuurlijk zijn de financiën voor onderhoud een probleem. “Ik probeer de oorspronkelijke brouwerij op een hoger peil te brengen en ben wederom in de pen geklommen over de brouwerij van Dommelen en omgekeerd.”
Intussen ligt de herdershond rustig onder de tafel en Frans laat op zijn iPad de put zien als die net vrijgegraven is. “We laten het water onderzoeken en dan komt er het deksel weer op”, zo zegt Frans. Tenslotte is het de wens van Henk om ook de fundering van de oude brouwerij terug te vinden van vóór 1702. “Zo kom je nóg meer te weten over de historie van de brouwerij”, besluit Henk en babbelt nog even verder met Frans over de vrachtwagens die vroeger door de brouwerij werden aangekocht.
Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android
