Dit is het verhaal over het vrouwenklooster Sint-Agnetendal
Aan de rand van Dommelen verrijst een stuk kloostermuur als deel van een schilderijlijst voor de prachtige tuin van de voormalige pastorie Huize Agnetendal. De muur, te zien vanuit de Tienendreef, is het laatste restant van het oude vrouwenklooster Sint-Agnetendal, dat van 1453 tot 1716 in gebruik was.
In 1453 werd deze locatie gekozen omdat hier veel ruimte was voor de schaapskudde van de zusters. Deze schapen zorgden voor het grootste deel van de inkomsten van het huis. De naam Agnetendal is naar alle waarschijnlijkheid ook afgeleid van de heilige Agnes: de heilige met het schaapje.
Sint-Agnetendal kende in de 15e en vroege 16e eeuw een periode van grote bloei. Aantekeningen die het klooster beschrijven vermeldden “dat er in 1526 in totaal 72 personen in klooster Agnetendal wonen. Naast 66 zusters woonde er ook een pater, vier wereldlijke knapen of werkbroeders en eene wereldlijke dienstmaagd’’.
Vermoedelijk waren deze zusters gekleed in een grijs habijt met daarover een zwarte of witte kortere jurk. Waarschijnlijk droegen ze op het hoofd droegen een eenvoudige sluier. Kortom de voorgeschreven kledij van de Derde Orde (een niveau binnen een kloosterorde) of, zoals in de volksmond genoemd: de Grauwzusters.
Naast bloei kende men ook perioden van tegenslag. Vele natte zomers en voedselschaarste zorgden ervoor dat de kloosters en godshuizen toevluchtsoorden werden.
Na het uitbreken van de Reformatie en vervolgens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), kwam het klooster in zwaar weer terecht. Regelmatig moesten de zusters vluchten voor het oorlogsgeweld. Strooptochten, opeisingen en brandstichtingen kwamen veel voor in de regio. In 1703 werd het klooster door de Staatsen zwaar verwoest, en twee jaar later nog eens door de Frans-Spaanse troepen. Inmiddels werd er zelfs opgelegd dat het verboden was de katholieke godsdienst uit te voeren. Kloosters leken gedoemd te verdwijnen. In 1716 kregen de zusters bevel van de overheid om binnen acht dagen te vertrekken.
Er werd een paar maanden uitstel verleend om laatste oogst binnen te kunnen halen, maar in 1717 vertrok moeder-overste Maria van de Eijnden met enkele zusters op zoek naar een nieuwe vestigingsplaats. Deze werd uiteindelijk gevonden in Arendonk, waar Sint-Agnetendal opnieuw werd opgericht.
Laatste restauratie
Drie eeuwen later is de oude kloostermuur het laatste restant van het oorspronkelijke Franciscanessenklooster Sint-Agnetendal. Door de laatste restauraties eind jaren ’70 van de vorige eeuw zijn de oorspronkelijke hoogte van de erfafscheiding en het oude toegangspoortje aan de zijde van de Tienendreef helaas verdwenen.
Gelukkig is er nog een stukje bewaard gebleven uit het ogenschijnlijke rustigere leven van vroeger in het midden van weilanden, waar je anno 2021 in een oogwenk verder reist naar de volgende bestemming.
Heb je nog een toevoeging of een vraag over mijn artikel? Laat het dan weten via onderstaand mailadres:
Christine Verstegen-van Woensel
Heemkundekring Weerderheem
valkenswaardsewetenswaardigheden@weerderheemvalkenswaard.nl
Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android
