Stokoude kaarten van eeuwen geleden vertellen boeiend verhaal in Carolus

Dinsdag 15 november vindt in de foyer van Carolus in Valkenswaard een lezing plaats, door Mathieu Franssen bij heemkundekring Weerderheem.

Het vindt plaats om 20.00 uur, aan de Oranje Nassaustraat. Waar gaat de lezing over? Over de gedrukte kaarten van het hertogdom Brabant vanaf het ontstaan tot het einde van dat hertogdom (1536-1795).

Tegenwoordig ligt het ‘oude hertogdom Brabant’ in twee landen; Nederland en België. Het oude hertogelijk territorium beleefde in de 15de en 16de eeuw zijn grootste ontplooiing.

Van val van Antwerpen tot Franse tijd

Er zijn belangrijke momenten in deze periode. De val van Antwerpen in 1585, de Vrede van Münster in 1648, de tijd van Staats-Brabant (Brabant als Generaliteitsland in de Republiek der VII Verenigde Nederlanden). Daarna de Spaanse Successieoorlog en de Bataafse en Franse tijd (1795-1813).

Kaarten

Kortom: de kaarten belichten een interessant stuk van 250 jaar Brabantse geschiedenis. Die begint met de kaart van Jacob van Deventer in 1536 en loopt tot het verdwijnen van het hertogdom in 1795. Het zijn zowel kaarten van het hele hertogdom als van delen ervan, zoals bijvoorbeeld kaarten van de vier kwartieren. In deze kaarten is het wisselend verloop van de grenzen soms goed zichtbaar en daardoor een belangrijke bron voor historisch en staatkundig onderzoek.

Cartobibliografie

Bijna twintig jaar heeft de inleider op 15 november, Mathieu Janssen, samen met een collega onderzoek gedaan naar deze kaarten. Ze maakten een cartobibliografie van alle gedrukte kaarten van het hertogdom Brabant, dat als naslagwerk in 2018 is verschenen. De lezing met veel beeldmateriaal zal met name gaan over dit onderzoek.

Ook de technische kant van het maken van kaarten, landmeettechnieken en productiemethoden komen aan de orde. En uiteraard wordt aandacht geschonken aan de plaats van Valkenswaard en omgeving op kaarten van het hertogdom.

Mathieu Franssen

Mathieu Franssen heeft een werkzaam leven in het middelbaar onderwijs achter de rug. Hij was van 1970 tot 2014 docent geschiedenis, staatsinrichting en maatschappijleer. Op dit moment werkt hij als freelance onderzoeker, van het historisch-cartografisch onderzoeksproject Explokart van de Universiteit van Amsterdam, aan een cartobibliografie van kaarten van het oude graafschap Vlaanderen.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android