Antoniuskerk al halfjaar bewoond, dus we nemen er een kijkje: 'Het blijft hier bijzonder'
De rooms-katholieke Antoniuskerk wordt in september 2015 gesloten als parochiekerk. Ruim acht jaar later is het gebouw omgetoverd tot een appartementencomplex. Harrie Lemmens en Roel Caris wonen op de plek waar vroeger de sacristie was. Ze wonen daar o zo tevreden.
De kerkdeuren aan de oostkant van het complex staan symbolisch wagenwijd open. Je moet wel drie trappen op (vroeger waren er dat vier) om bij het intercomsysteem te komen. Het is even lezen voordat je snapt hoe het werkt, maar daarna bromt het slot en duw je de voordeur open. Via een kleine hal stap je een immens hoog gebouw binnen. Je voelt heel goed dat het geen doorsnee appartementencomplex is. De hoogte, de spitse spanten, de akoestiek, het gebrandschilderde glas-in-lood en het zijkapelletje maken samen met je eventuele ervaringen als parochiaan dat het echt lijkt alsof je weer in de kerk bent voor de heilige mis. Gelukkig staat gastheer Harrie op het einde van de gang te wachten, vroeger zou je zeggen: vóóraan in de kerk, waar nu de sacristie is, links van het priesterkoor; de kleedruimte en bewaarplaats van kerkelijke gewaden van de St.-Antonius van Padua
Bijzonder gevoel
Eenmaal binnen in het appartement valt de hoogte van de vertrekken op en de kleur groen van de binnenmuren. Je ogen trekken vervolgens naar buiten. “Dat is de achterkant van Carolus, met bovenin waar de schildercursussen zijn.” Partner Roel zet koffie en Harrie geeft antwoord op de vraag of méér mensen het kerkgevoel krijgen als ze binnen komen. “Zeker. Veel meer mensen zeggen dat. Ik moet zeggen: ik heb dat zelf ook elke keer.” Harrie is voorheen nooit in het gebouw geweest toen het nog als gebedshuis in gebruik was. “We hebben enkele kijkdagen gehad, maar toen was er al veel aan veranderd: de staalconstructie stond er toen al in.”
Roel en Harrie willen graag vanuit Roermond naar een kleinere woning. “Mijn oudste zoon en mijn pleegzoon wonen in Valkenswaard”, legt Harrie uit. Na overleggen en speuren lopen ze tegen de Antoniuskerk aan en zoeken contact met de makelaar. Als ze de brochure bestudeerd hebben bellen ze nogmaals de makelaar, voor een gesprek, mede omdat het zo’n bijzonder gebouw is. Na ongeveer twee weken besluit het stel om te gaan kopen. “We wilden graag aan de zuidkant wonen en er waren nog twee appartementen; dit en op de bovenste verdieping. Uiteindelijk kozen we voor de begane grond. Boven zijn twee grote ramen, beneden maar één. Maar hier hebben we twee slaapkamers, boven slechts één.”
Niet zo’n binding
Hebben jullie er last van dat er in deze kerk zo veel gebeurd is sinds 1921? Harrie: “Nee. Soms hoor je mensen zeggen dat ze niet in een kerk willen wonen, misschien omdat ze vroeger meer betrokken waren bij het katholieke geloof dan wij. Ik snap dat wel; als je hier misdienaar bent geweest, heb je een andere binding dan ik.” “We hebben meer naar het gebouw gekeken, niet naar een kerk”, vult Roel aan. Toch is en blijft het een kerkgebouw en heeft de architect verschillende elementen van vroeger teruggebracht in de verbouwing. Harrie noemt de glas-in-loodramen, het kruisbeeld, het wijwatervat en de twee staties.
De twee heren zijn apetrots. “Wat je hier ziet ga je niet overal aantreffen”, zegt Harrie glunderend. “Het is een super mooi project, het is hier zo stil, zo rustig, we hebben niet het gevoel dat iedereen naar ons zit te koekeloeren en we wonen dicht bij mijn zoons.” De twee heren hebben de kans gekregen om in hun appartement ook een detail van de kerk terug te brengen. De hoge doorgang vanuit de kamer naar de andere vertrekken is wat hoger gemaakt en komt in een spitse punt samen. Een fraai detail, maar ook het enige. Punt van aandacht op dit moment is nog wel de toegankelijkheid: met de rolstoel of de rollator moet je per se achterom om in het complex binnen te kunnen komen.
Antonius, Gabriël en Maria
Natuurlijk vertelt Harrie tijdens een wandeling door het gebouw over de details en laat de ramen zien, het kruis en het wijwatervat. De twee kruiswegstaties blijken iets anders te zijn.; ze gaan niet over het lijden en sterven van Christus. Het ene reliëf vertelt over een moment uit het leven van Antonius. Een boer staat langs de weg terwijl Antonius in een processie voorbij gaat en de monstrans draagt met de hostie. Iedereen knielt uit eerbied voor de hostie maar de boer niet. Zelfs zijn ezel knielt, ondanks dat hij honger heeft omdat hij al dagen niet te eten had gekregen. Pas na het eerbetoon eet volgens de legende de ezel van het voedsel dat op de grond te zien is.
Het andere tafereel verbeeldt de engel Gabriël die aan Maria komt vertellen dat ze zwanger is van de Heilige Geest. Bovenin zweeft de Heilige Geest in de gedaante van een duif.
Op de binnenplaats van het appartement is een overkapping aangebracht waaronder een tuinset staat. “In de zomer is het loei-heet en ben ik blij dat ik naar buiten kan”, zo klinkt het. Er is ook een poort die toegang geeft tot een zeer royale parkeerplaats voor de bewoners. In het lage zijstuk van het kerkgebouw bevindt zich de bovenslaapkamer voor eventuele gasten van Roel en Harrie. “Als ik het voor het zeggen had gehad, had ik in onze raamopeningen heel graag weer de glas-in-loodramen teruggezien die er vroeger ook in zaten. Misschien hebben we daarover wel wat te laat gecommuniceerd.”
Prachtig om te zien hoe content de twee partners zijn met hun appartement, op de plek waar de priester en de misdienaars zich vroeger omkleedden, waar allerlei spullen werden bewaard en in de kluis kostbaar kerkelijk vaatwerk was opgeslagen.
Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android
